طرح کسب و کار ، Business Plan عبارت است از یک طرح که آینده و توسعه یک کسب و کار را معین می‌کند و اغلب یک دوره چند ساله را در بر می‌گیرد.
هدف از تهیه طرح شغلی :
- جذب سرمایه اولیه
- جذب تیم مدیریت
- نقشه راهنما
- ابزار ارتباط برون و درون سازمانی
برنامه‌ریزی خوب می‌تواند:
- کارآفرین را در اداره کسب‌وکار راهنمایی کند؛
- از بروز اشتباههای زیانبار جلوگیری کند؛
- در پیشرفت و بهبود کار کمک نماید؛
- انجام امور را سرعت بخشیده و در نتیجه باعث صرفه‌جویی در زمان شود؛
- فرآیند‌های مختلف تولید، بازاریابی و توزیع را بهینه‌سازی کرده و از اتلاف مواد اولیه، کار و سرمایه جلوگیری نماید؛
- همچنین، با تعیین چشم‌انداز و رسالت شرکت، مدیریت را در دستیابی به اهداف کوتاه و بلند‌مدت یاری می‌دهد .
یک طرح کسب و کار خوب بیانگر :
- دورنمای راهبردی از شرکت
- مهمترین ابزار ارتباطی درون‌شرکتی و برون‌شرکتی
- ابزاری برای جمع‌آوری سرمایه‌های لازم برای کار
- ابزاری برای برنامه‌ریزی، اندازه‌گیری و بهبود عملکرد
- مبنایی برای تصمیم‌گیری صحیح
- راهی برای ایجاد انگیزه در کارکنان
جزئیات طرح کسب وکار :
- مقدمه
- توصیف کسب و کار مورد نظر
- برنامه بازار
- برنامه مالی
- برنامه مدیریتی
- ضمائم
مقدمه :
- جلد
- فهرست مطالب
- خلاصه اجرایی
- چکیده
در بخش مقدمه یک طرح کسب و کار سازمان یافته، وجود اطلاعات زیر ضروری است:
- نامتان چیست؟ و چه کسی هستید؟
- کسب و کارتان چیست؟ بازار شما چگونست؟
- چه هدفی را دنبال میکنید؟ و چشم‌انداز شما چیست؟
- چقدر پول می‌خواهید و آن را چکار خواهید کرد؟
- مزیت‌رقابتی پایدار شما چیست؟
*** وقتی خواننده خلاصه اجرایی را مطالعه کرد می‌تواند به دیگری بگوید شما قرار است چه کاری انجام دهید .
توصیف شغل مورد نظر :
- ایده تجاری کسب وکارتان چیست؟
- مالکیت: شخصی، مشارکتی، و یا شرکتی
- نوع کسب و کار: تولیدی یا خدماتی
- تولیدات یا خدمات شما شامل چیست؟
- کسب وکار جدید، توسعه، امتیاز و نمایندگی
- تاریخچه و مراحل رشد کسب وکار
- فرصتهای رشد و پیشرفت کسب وکار چیست؟
- چه زمانی کسب وکارتان شروع خواهد شد؟
محصولات یا خدمات :
- اجناس یا خدماتی که می‌فروشید چیست؟
- محصولات و یا خدمات شما چه سودی برای مشتریان خواهد داشت؟
- چه محصولات / خدماتی مورد تقاضا هستند؟
- محصولات یا خدماتی که شما ارائه می‌دهید چه تفاوتهایی با محصولات یا خدمات دیگران دارند؟
موقعیت محلی :
- کسب وکارشما چه نوع فضایی نیاز دارید؟
- محل شما چه نیازهایی دارد؟
- چرا محل و ساختمان شما مطلوب است؟
- آیا دسترسی به این محل آسان است؟
- آیا وسایل نقلیه عمومی وجود دارد؟
- آیا خیابان دارای روشنایی کافی است؟
برنامه بازار :
- چه کسانی مشتریان شما هستند؟ بازار(های) مورد نظر را تعریف کنید
- آیا بازار شما در حال رشد است؟ در حال سکون است و یا تنزول می‌کند؟
- آیا بازار شما به صورت سهامی در حال رشد است؟ در حال سکون و یا تنزول است؟
- در صورتی که امتیازی وجود دارد، سهم بازار شما چقدر است؟
- آیا بازار شما به اندازه کافی برای توسعه دادن بزرگ است؟
- چگونه سهم خودتان را از بازار جذب، نگهداری و افزایش خواهید داد؟
رقابت :
- پنج رقیب نزدیک شما چه کسانی هستند؟
- رقبای غیر مستقیم شما چه کسانی هستند؟
- کسب و کار آنها چگونه است؟ ثابت؟ در حال رشد؟ یا در حال تحول؟
- از عملکرد آنها چه نتیجه‌ای گرفته‌اید؟ از آگهی‌های تبلیغاتی آنها چطور؟
- نقاط قوت و ضعف آنها چیست؟
- محصولات یا خدمات آنها چه فرقی با محصولات و خدمات شما دارد؟
قیمت‌گذاری و فروش :
- قیمت اجناس و شیوه قیمت‌گذاری در خرده فروشی
- موقعیت رقابتی
- قیمت‌گذاری پایین‌تر از قیمت رقبا
- قیمت‌گذاری بالاتر از قیمت رقبا
- چند قیمتی
- هزینه‌های خدمات و قیمت‌گذاری (برای مشاغل خدماتی)
- اجزاء یا بخش‌های خدمات
- هزینه مواد
- هزینه‌های نیروی انسانی
- هزینه‌های آینده
تبلیغات بازرگانی و روابط عمومی :
- داشتن یک محصول و یا خدمات خوب بدون آگهی و تبلیغات بازرگانی به منزله هیچ در نظر گرفته می‌شود.
- عبارات جذابی بکار ببرید که علائق خواننده‌ها، بیننده‌ها و شنونده‌ها را بیدار کند
برنامه مدیریتی :
- سابقه تجربیات مدیریتی شما چگونه در این کسب و کار به شما کمک می‌کند؟
- نقاط ضعف شما چیست و چگونه آنها را تعدیل میکنید؟
- چه افرادی در تیم مدیریت خواهند بود؟
- نقاط ضعف و قوت آنها چیست؟
- وظایف آنها چیست؟
- آیا این وظایف به روشنی تعریف شده است؟
- نیازهای پرسنل موجود شما چه چیزهایی است؟
- برنامه شما برای استخدام و تربیت افراد چیست؟
- پیشنهادات شما در مورد حقوق، مزایا، تعطیلات و مرخصی‌ها چیست؟
برنامه مالی :
هر تصمیم در کسب و کار شما به یک عدد (درآمد / هزینه) منتهی می‌شود که بر روی بخش کمی (برنامه مالی) طرح کسب و کار شما تاثیر می گذارد.
نکاتی برای تدوین برنامه مالی :
- محتاط باشید.
- صادق باشید.
- از اصطلاحات استاندارد استفاده نمایید.
- واقع‌بین باشید.
- تجربه‌های عملی در کسب و کار خود را مد نظر قرار دهید.
- از روش‌های حساب‌داری علمی استفاده کنید.
- سازگاری بین اجزاء را رعایت نمایید.
*****البته از یاد نبرید که هیچ فرمول استانداردی برای تهیه یک برنامه تجاری وجود ندارد. هیچ میزان استانداردی برای حجم برنامه یا میزان جزییات. هیچ فهرست مطالب استانداردی و حتی هیچ روش ایده‌آلی برای مرتب کردن محتوای برنامه تجاری وجود ندارد . با این وجود هر فرد با تجربه‌ای با شناختی که از مخاطبان خود دارد می‌تواند یک برنامه موثر تدوین نماید.