طرح کسب و کار ، Business Plan عبارت است از يک طرح که آينده و توسعه يک کسب و کار را معين مي‌کند و اغلب يک دوره چند ساله را در بر مي‌گيرد.
هدف از تهيه طرح شغلي :
- جذب سرمايه اوليه
- جذب تيم مديريت
- نقشه راهنما
- ابزار ارتباط برون و درون سازماني
برنامه‌ريزي خوب مي‌تواند:
- کارآفرين را در اداره کسب‌وکار راهنمايي کند؛
- از بروز اشتباههاي زيانبار جلوگيري کند؛
- در پيشرفت و بهبود کار کمک نمايد؛
- انجام امور را سرعت بخشيده و در نتيجه باعث صرفه‌جويي در زمان شود؛
- فرآيند‌هاي مختلف توليد، بازاريابي و توزيع را بهينه‌سازي کرده و از اتلاف مواد اوليه، کار و سرمايه جلوگيري نمايد؛
- همچنين، با تعيين چشم‌انداز و رسالت شرکت، مديريت را در دستيابي به اهداف کوتاه و بلند‌مدت ياري مي‌دهد .
يک طرح کسب و کار خوب بيانگر :
- دورنماي راهبردي از شرکت
- مهمترين ابزار ارتباطي درون‌شرکتي و برون‌شرکتي
- ابزاري براي جمع‌آوري سرمايه‌هاي لازم براي کار
- ابزاري براي برنامه‌ريزي، اندازه‌گيري و بهبود عملکرد
- مبنايي براي تصميم‌گيري صحيح
- راهي براي ايجاد انگيزه در کارکنان
جزئيات طرح کسب وکار :
- مقدمه
- توصيف کسب و کار مورد نظر
- برنامه بازار
- برنامه مالي
- برنامه مديريتي
- ضمائم
مقدمه :
- جلد
- فهرست مطالب
- خلاصه اجرايي
- چکيده
در بخش مقدمه يک طرح کسب و کار سازمان يافته، وجود اطلاعات زير ضروري است:
- نامتان چيست؟ و چه کسي هستيد؟
- کسب و کارتان چيست؟ بازار شما چگونست؟
- چه هدفي را دنبال ميکنيد؟ و چشم‌انداز شما چيست؟
- چقدر پول مي‌خواهيد و آن را چکار خواهيد کرد؟
- مزيت‌رقابتي پايدار شما چيست؟
*** وقتي خواننده خلاصه اجرايي را مطالعه کرد مي‌تواند به ديگري بگويد شما قرار است چه کاری انجام دهید .
توصيف شغل مورد نظر :
- ايده تجاري کسب وکارتان چيست؟
- مالکيت: شخصي، مشارکتي، و يا شرکتي
- نوع کسب و کار: توليدي يا خدماتي
- توليدات يا خدمات شما شامل چيست؟
- کسب وکار جديد، توسعه، امتياز و نمايندگي
- تاريخچه و مراحل رشد کسب وکار
- فرصتهاي رشد و پيشرفت کسب وکار چيست؟
- چه زماني کسب وکارتان شروع خواهد شد؟
محصولات يا خدمات :
- اجناس يا خدماتي که مي‌فروشيد چيست؟
- محصولات و يا خدمات شما چه سودي براي مشتريان خواهد داشت؟
- چه محصولات / خدماتي مورد تقاضا هستند؟
- محصولات يا خدماتي که شما ارائه مي‌دهيد چه تفاوتهايي با محصولات يا خدمات ديگران دارند؟
موقعيت محلي :
- کسب وکارشما چه نوع فضايي نياز داريد؟
- محل شما چه نيازهايي دارد؟
- چرا محل و ساختمان شما مطلوب است؟
- آيا دسترسي به اين محل آسان است؟
- آيا وسايل نقليه عمومي وجود دارد؟
- آيا خيابان داراي روشنايي کافي است؟
برنامه بازار :
- چه کساني مشتريان شما هستند؟ بازار(هاي) مورد نظر را تعريف کنيد
- آيا بازار شما در حال رشد است؟ در حال سکون است و يا تنزول مي‌کند؟
- آيا بازار شما به صورت سهامي در حال رشد است؟ در حال سکون و يا تنزول است؟
- در صورتي که امتيازي وجود دارد، سهم بازار شما چقدر است؟
- آيا بازار شما به اندازه کافي براي توسعه دادن بزرگ است؟
- چگونه سهم خودتان را از بازار جذب، نگهداري و افزايش خواهيد داد؟
رقابت :
- پنج رقيب نزديک شما چه کساني هستند؟
- رقباي غير مستقيم شما چه کساني هستند؟
- کسب و کار آنها چگونه است؟ ثابت؟ در حال رشد؟ يا در حال تحول؟
- از عملکرد آنها چه نتيجه‌اي گرفته‌ايد؟ از آگهي‌هاي تبليغاتي آنها چطور؟
- نقاط قوت و ضعف آنها چيست؟
- محصولات يا خدمات آنها چه فرقي با محصولات و خدمات شما دارد؟
قيمت‌گذاري و فروش :
- قيمت اجناس و شيوه قيمت‌گذاري در خرده فروشي
- موقعيت رقابتي
- قيمت‌گذاري پايين‌تر از قيمت رقبا
- قيمت‌گذاري بالاتر از قيمت رقبا
- چند قيمتي
- هزينه‌هاي خدمات و قيمت‌گذاري (براي مشاغل خدماتي)
- اجزاء يا بخش‌هاي خدمات
- هزينه مواد
- هزينه‌هاي نيروي انساني
- هزينه‌هاي آينده
تبليغات بازرگاني و روابط عمومي :
- داشتن يک محصول و يا خدمات خوب بدون آگهي و تبليغات بازرگاني به منزله هيچ در نظر گرفته مي‌شود.
- عبارات جذابي بکار ببريد که علائق خواننده‌ها، بيننده‌ها و شنونده‌ها را بيدار کند
برنامه مديريتي :
- سابقه تجربيات مديريتي شما چگونه در اين کسب و کار به شما کمک مي‌کند؟
- نقاط ضعف شما چيست و چگونه آنها را تعديل ميکنيد؟
- چه افرادي در تيم مديريت خواهند بود؟
- نقاط ضعف و قوت آنها چيست؟
- وظايف آنها چيست؟
- آيا اين وظايف به روشني تعريف شده است؟
- نيازهاي پرسنل موجود شما چه چيزهايي است؟
- برنامه شما براي استخدام و تربيت افراد چيست؟
- پيشنهادات شما در مورد حقوق، مزايا، تعطيلات و مرخصي‌ها چيست؟
برنامه مالي :
هر تصميم در کسب و کار شما به يک عدد (درآمد / هزينه) منتهي مي‌شود که بر روي بخش کمي (برنامه مالي) طرح کسب و کار شما تاثير مي گذارد.
نکاتي براي تدوين برنامه مالي :
- محتاط باشيد.
- صادق باشيد.
- از اصطلاحات استاندارد استفاده نماييد.
- واقع‌بين باشيد.
- تجربه‌هاي عملي در کسب و کار خود را مد نظر قرار دهيد.
- از روش‌هاي حساب‌داري علمي استفاده کنيد.
- سازگاري بين اجزاء را رعايت نماييد.
*****البته از یاد نبرید که هيچ فرمول استانداردي براي تهيه يک برنامه تجاري وجود ندارد. هيچ ميزان استانداردي براي حجم برنامه يا ميزان جزييات. هيچ فهرست مطالب استانداردي و حتي هيچ روش ايده‌آلي براي مرتب کردن محتواي برنامه تجاري وجود ندارد . با اين وجود هر فرد با تجربه‌اي با شناختي که از مخاطبان خود دارد مي‌تواند يک برنامه موثر تدوين نمايد.