روستای ورکانه همدان که به عنوان نگین گردشگری روستایی این استان شهرت یافته است و یکی از شش روستای گردشگری همدان می باشدبا سنگ‌های لاشه که تمام کوچههای آن را احاطه کرده‌اند زیر نورهای موضعی به رنگ قهوه‌ای سوخته در می‌‌آیند که تصاویر اروپای دوران رنسانس را یادآور می‌شود.
این روستا زادگاه پرفسور توفیق موسیوند جراح و مهندس از انستیتوی قلب دانشگاه اوتاوا و دانشگاه کارلتون در شهر اوتاوا در کشور کانادا و مخترع بای‌پس قلبی ریوی است.، وی سازنده نخستین قلب مصنوعی جهان است که در سال ۱۳۱۵ در این دیار چشم به جهان گشود.
تداخل نورهایی که از بالا و پایین دیوارها و خانه‌ها را احاطه کرده‌اند با رفتن خورشید خود را بیشتر به رخ می‌کشند و زیبایی که تمام بافت این روستا به دلیل درخشندگی‌اش به دست آورده برای بسیاری از گردشگران جاذبه‌ای مدرن در بافت سنتی محسوب می‌شود.روستای ورکانه یکی از روستاهای دهستان الوند کوه شرقی در شرق شهرستان همدان است که در دامنه کوه قرار دارد و کوه‌های سرده در سه کیلومتری شمال شرقی، کوه سرخ بلاغ در سه کیلومتری جنوب غربی و کوه قره‌داغ در چهار کیلومتری شرق این آبادی قرار دارند.
در هر کوچه این روستا که قدم می‌گذاری، فرش سنگی زیر پا، احساسی زیبا را در وجود انسان ایجاد می‌کند، تمام کوچه‌ها جدول‌کشی شده و مانند شهری زیبا به نظر می‌رسد و چراغ‌های روشنایی زیبایی که مناسب سنگفرش‌هاست کنار پیاده رو تعبیه شده است.
این روستا منطقه ای است که قدم زدن در کوچههای آن عظمت قدرت و زیبایی آن انسان را مبهوت می‌کند و آن را زیباتر از شهر به عنوان نگین همدان معرفی می‌کند.
این روستا مدتها به لحاظ وضع خاص خود از نظر موقعیت جغرافیایی و ارتباطی و توانمندی اقتصادی و زیرساختی در انزوا قرار داشته است و در سال های اخیر با کشف پتانسیل هایش رونق به سراغ آن آمده است.وجود دره‌های فراوان از جمله دره‌های زیبای یورد صفرخان، دره خان، تخته سنگ، جن دره و سوبلاغ در مجاورت روستا از خصوصیات طبیعی منطقه است به طوری که دره بارانی در جنوب و جنوب شرق آبادی واقع شده است و شیب عمومی این منطقه و وجود دره‌های فراوان در اطراف روستا موجب شکل گیری رودخانه‌های فصلی شده است.
رودخانه های فصلی ورکانه از ارتفاعات یخچال‌ها سرچشمه می‌گیرند و بعد از عبور از اراضی سیمین ورکانه به رودخانه فصلی ارزانفود می‌ریزند و سرچشمه گرفتن رودخانه دارستان (ارزانفود) از ارتفاعات روستای ارزانفود بر جاذبه‌های طبیعی منطقه افزوده است.
گذری بر کوچه پس کوچههای روستای سنگی ورکانه در فصل تابستان، نشان دهنده پرورش درختان گردو، سیب و زردآلو در حیاط برخی از واحدهای مسکونی است.
باغهای سرسبز، اراضی و فضاهای سبز، نقطه مثبت و پتانسیل فعال برای برنامه ریزی جهت جذب گردشگر محسوب می‌شود زیرا باغ به عنوان فضای اصلی زندگی برای مردمان این روستا مطرح است و در جای جای زندگی افراد رخنه کرده است به طوری که حضور باغ، هر چند کم وسعت، در حیاط خانه‌ها به وفور دیده می‌شود.
گذشته از این، محور ارتباط اصلی روستا از شهر همدان نیز دارای مناظر و چشم اندازهای زیبایی است که می‌تواند به عنوان محوری توریستی مطرح شود زیرا وجود چشم اندازهای زیبا و مناظر بدیع این محور را یکی از پتانسیل‌های بالفعل شهر همدان کرده است.این محور از جاده همدان – ملایر منشعب می‌شود و پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس آباد و علی‌آباد به ورکانه می رسد.
روستای ورکانه به لحاظ کار و استفاده از مصالح بومی و محلی به خصوص مصالح سنگی منحصر به فرد است و کاربرد سنگ به صورت یک مصالح عام و متعارف در چهره و سیمای روستا خودنمایی می‌کند.کاربرد سنگ نه تنها در پی، بلکه در قسمت اعظم بناها در ساخت دیوارهای باربر و دیوارهای محوطه و حیاط‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و اکثر سنگ لاشه است که توسط ملات گل کار شده و پهنای این دیوارهای سنگی در طبقه همکف به یک متر هم می‌رسد و تنها عامل اتصال در دیوارهای سنگی نیز استفاده از تیرهای چوبی است.سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در ابنیه روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی‌ترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز در بازدید از روستا به چشم می‌خورد و به نظر می‌رسد کاربرد سنگ در روستا به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است.
پیشینه روستای ورکانه به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد و آنچه از تاریخ برمی‌آید و نخستین و قدیمی‌ترین محله آن، محله درب مسجد است.
در روستای ورکانه مانند سایر روستاهای استان، ریش‌سفیدان جایگاه خاصی دارند و در زمانهای قدیم نیز نظام تصمیم گیری و قدرت بر اساس ارباب رعیتی بوده است.
اصطبل های این منطقه در سالهای پیش از انقلاب به عنوان مرکز پرورش اسب دربار مطرح بوده و در حال حاضر نیز جز آثار دیدنی روستا به شمار می‌رود.
وجود گورستان ساده ای در روستای ورکانه که در آن هیچ سنگ قبری دیده نمی‌شود از دیگر مواردی است که مورد توجه قرار دارد.در روستای ورکانه تنها یک مسجد و آن نیز در ضلع جنوبی روستا وجود دارد که بنای آن نوساز است و با مصالح جدید ساخته شده است.
روستای ورکانه همدان که به عنوان زیباترین روستای استان همدان معرفی شده است این روزها پذیرای شمار زیادی از مسافران است و فضای سبز و با نشاط آن روزهایی به یاد ماندنی را بدرقه راه میهمانان همدان می کند.
ورکانه در فصل‌های بهار و تابستان علاوه بر پذیرا بودن اقوام کوچنده و چادرنشین، گردشگران و مسافران زیادی را به خود جذب می‌کند و ییلاقهای تخته سنگ و دریخان، باغهای گردو، سیب و بادام از محبوبترین گزینه‌های یک سفر خانوادگی برای مردم همدان و سایر شهرهای دیگر محسوب می‌شود.
تابستانهای خنک و دلپذیر و زمستانهای سخت و خشن دستاورد اقلیم کوهستانی برای ورکانه است که شبها همچو نگینی در دل کوه می‌درخشد.چهره روستا همیشه تمیز و بهداشتی است و همین پاکیزگی و نورهای درخشنده کوچه‌ها پس از غروب آفتاب، ورکانه را به یکی از زیباترین و پرطرفدارترین روستاها در بین مردم همدان تبدیل کرده است.
اگر به استان همدان سفر داشتید در هر فصلی از سال می توانید از زیبایی های فوق العاده این منطقه و همچنین آثار تاریخی و مذهبی جالب این روستا که بدان اشاره شده و از آن جمله میتوان به ساختمان مسجد روستا در بافت قدیمی، اصطبل پرورش اسب با معماری خاص سنگی و قلعه مهری خانم که به شکل چلیپا ساخته شده و نیز معماری سنگی روستا و آرامگاه امامزاده غیب دیدن کرده و از آن لذت ببرید .