امروزه شرکتهای مختلف و حتی افراد عادی، پس از انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه به اختراع و نوآوری دست می یابند که از نظر مفهومی دارای کارکردهای مختلف و متنوعی است و میتواند بخش قابل توجهی از نیاز مشتریان را پوشش داده و حتی باعث بهبود کیفیت محصول و یا خدمات شود.
اما این ایدهها ، اختراع و نوآوریها به خودی خود هیچ گاه نمیتوانند مثمر ثمر واقع شوند و باید یک روندی را طی کنند تا به دست مصرفکنندگان در بازار برسند.
پس تجاریسازی را میتوان به سلسه فعالیتهایی اتلاق کرد که برای بهرهبرداری از ایدهها، اختراع و نوآوریها در قالب محصولات و با خدمات قابل ارائه، جهت فروش در بازار صورت گیرد.
تجاریسازی فنآوری را خلق محصول، خدمت یا فرایندی جدید دانستهاند که بازاریابی جهت رفع تقاضای موجود یا ایجاد تقاضایی جدید برای نتایج حاصل تولید محصولات و خدمات فنآورانه را هدف قرار میدهد .
فرایند تجاریسازی Commercialization رابطه نزدیکی با انتقال فنآوری داشته و در واقع همان فرآیند انتقال فنآوری از مراکز تحقیقاتی به محیط صنعت و تولید است .
تجاریسازی از طرح و پرورش ایده آغاز شده، با توسعه و تولید کالا و خدمت فنآورانه مبتنی بر توسعه آن ایده شکل میگیرد و نهایتا با فروش آن کالا و خدمت به مصرفکننده نهایی کامل میشود .
تجاریسازی فنآوری را همچنین انتقال فنآوری از یک فرد یا گروه به فرد یا گروهی دیگر به منظور بکارگیری آن در یک فرایند انجام کار مشخص نیز دانستهاند.
در این تعریف چهار مولفه مهم از یکدیگر قابل تمایز هستند .
- نخست، این که تجاریسازی یک فرایند است که طی آن یک ورودی معین مراحل مختلفی را برای رسیدن به یک خروجی طی میکند و در این مسیر در هر مرحله ارزش افزودهای برای آ ن ایجاد میشود.
- دوم آن که در این فرایند تمام ظرفیتهای ممکن اعم از انسانی، نهادی و قانونی در موضوع تجاریسازی درگیر خواهند شد.
- سوم آن که تجاریسازی فنآوری بخشی از نوآوری فنآورانه است و چنانچه فرآیند نوآوری از پرداخت به ایده تا ورود به بازار در نظر گر فته شود، بدون تجاریسازی، لاجرم نوآوری و فنآوری نیز وجود نخواهد داشت .
- چهارم آن که هدف از اجرای این فرایند سود رساندن به سرمایهگذاران حوزه نوآوری فناورانه است .
تجاریسازی ممکن است برای یک محصول و یا خدمت ارائه شده انجام شود که پیش از آن انجام نشده است و یا ممکن است برای محصول و یا خدمتی ارائه شود که پیش از آن در منطقهای دیگر ارائه شده است و برای اولین بار در محدوده جغرافیایی مورد نظر ارائه خواهد شد.
همچنین برخی از اختراعات و نوآوریها که قبلا در یک محصول و یا خدمت دیگر استفاده شده است، میتواند در یک محصول و یا خدمت متفاوت ارائه شود و در آن نیز بهبود حاصل نموده و یا به ارائه صورتی متفاوتتر از آن محصول و یا خدمت منجر شود.
بی شک جهت آنکه در تجاریسازی روند رو به رشد و موفقی طی شود، می بایست با فعالیت های تحقیق و توسعه و به کارگیری شیوههای افزایش سطح فناوری سطح فناوری را بالا رفته و قابلیت رقابت ایجاد شود.
اهمیت تجاریسازی تحقیقات به حدی است که در حال حاضر بسیاری از موسسات تحقیقاتی با بهرهگیری از خدمات مشاورهای و انجام پروژه های تحقیقاتی به صورت همکاری مشترک به تجاری سازی تکنولوژی رسمیت دادهاند و شاهدیم که کمیت اینگونه مراکز خدمات مشاورهای در کشورهای پیشرفته صنعتی روزبه روز درحال افزایش است و میتوان از طریق اینترنت و یا دیگر ابزار تکنولوژی اطلاعات موارد معتبری از اینگونه شرکتهای خدماتی را یافت.
بطوریکه از دهه ۱۹۸۰ تا کنون در کشور آمریکا تعداد دفاتر انتقال تکنولوژی از ۲۵ دفتر به ۲۰۰ دفتر افزایش یافته است .
یقینا یکی از دلایل اصلی سرعت پیشرفت توسعه تکنولوژی در کشورهای پیشرفته صنعتی توجه به فرآیند تجاریسازی نتایج تحقیق داخلی آن کشورها بوده است .
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که توجه به این معنا برای کارگزاران ملی ، مدیران تحقیق و توسعه ، مدیران پروژه و بطورکلی مدیران تکنولوژی در کشور عزیز ما که تحقیقات صنعتی در آن هنوز نوپاست و چشماندازای آتی آن امید آینده ای روشن و تابناک را میدهد ، امری ضروری است .