اردبیل مرکز استان اردبیل در شمال غربی کشور است.این شهر در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان قرار گرفته است و دارای ارتفاع زیادی است و از سردترین شهرهای ایران محسوب می گردد که جاذبه های طبیعی زیادی نیز دارد . این شهر در ۵۹۱ کیلومتری تهران و ۲۱۹ کیلومتری تبریز واقع شده است.
زبان مردم شهر اردبیل آذربایجانی است و مذهب اکثر مردم این شهر، اسلام (شیعه دوازده امامی) هستند. همچنین مسیحیان شهر که اغلب ارمنی بوده اند در دهه های گذشته مهاجرت نموده اند.
غالب صاحب نظران نام قدیمی شهر را «آرتاویل» و از ریشه اوستایی می دانند. این نام از ترکیب دو کلمه «آرتا» (به معنی مقدس که در فارسی میانه تبدیل به «ارد» شده است و در کلماتی نظیر اردشیر آمده است) و «ویل» تشکیل شده است. امروزه در مناطق تالش نشین استان، هنوز هم به اردبیل، «آردویل» می گویند که معنی «شهر مقدس» را می دهد.
اردبیل از شهرهای کهن ایران است که حدود ۵۰۰۰ سال قدمت دارد و در لوحه های گلی سومریان به صورت آرتا یا آراتتا ثبت گردیده است که خود قدمت شهر را تا ۵۰۰۰ سال می رساند.
این شهر در زمان حکومت بنی امیه مرکز حکومت آذربایجان بوده است و در سال ۶۱۸ هجری مورد حمله مغولان قرار گرفت . در زمان تیموریان و صفویان، نهضت تشیع و جنبش های سیاسی ایران از این شهر برخاست. اردبیل در زمان صفویان آباد گردید و به اوج اعتبار، عزت، و عظمت خود رسید .
این شهر پس از جدا شدن استان اردبیل از آذربایجان شرقی در ۲۴ فروردین ۱۳۷۲ به مرکز استان تبدیل شد.
آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی و مسجد جامع اردبیل از بناهای تاریخی این شهر به شمار می روند . از جاذبه های طبیعی این شهر دریاچه شورابیل و بقعه شیخ جبراییل در داخل شهر و دریاچه نئور، جنگل فندقلو، و پیکره سنگی بابا داوود عنبران و شهر توریستی سرعین در نزدیکی این شهر می باشد.
وجود آب های معدنی در این منطقه بر شهرت آن افزوده است که عبارتند از:
سردابه، قطورسویی، دودو، مشه سویی، شابیل، قینرجه، ویلادره، خلخال سویی و… همچنین آبشارها و عوارض طبیعی دیدنی مانند آبشار شورشورنه عنبران، آبشار نره گر در روستای اسبوی خلخال، آبشار سردابه، دریاچه واقع در قله سلطان سبلان، روستای زیبای نمهیل و سواحل رود قزل اوزن، جاده فوق العاده زیبای خلخال به اسالم، مراتع وسیع دامنه سبلان و…
در تابستان استفاده از مناطق خوش آب و هوای اردبیل و در پاییز و زمستان به واسطه دارا بودن پیست اسکی آلوارس و آبگرم های معدنی سرعین میزبان مسافران زیادی می باشد. لذا هتل های زیادی در این منطقه احداث شده است.
از غذاهای سنتی اردبیل می توان به آش اوماج، آش دوغ، آش شیر، آش یارما، بزباش، پیچاق قیمه، تاس کباب، تر حلوا، ترشی قرمه، چیغیرتما، حلوای زرد، حلوای زنجبیل، خشیل، خورشت قاتق،ساج ایچی، سوغان سو، قرمه سبزی، قویماق، قیساوا، قیقاناق، کوفته، لونگی و هرا اشاره کرد.
آش دوغ ( آیران آشی ) مهمترین غذای سنتی اردبیل است و به عنوان غذای سنتی جهانی شناخته شده است.
ضمنا عسل طبیعی و تخمه آفتاب گردان و سیب زمینی این منطقه را فراموش نکنید .