در اکثر نقاط کشور و بیشتر در نواحی سردسیر کرمهای سفید رنگی در خاک یافت میشود که از ریشه گیاهان تغذیه میکنند، از این جهت میتوان به گیلاس، سیب، گلابی، به، هلو، گوجه، آلو، زردآلو، انار، مو، تاج خروس وحشی، خیار، بادمجان، لوبیا سبز ، کدو، سیب زمینی، یاس بنفش، برگ بو ، برگ نو، گلایول، چمن، تبریزی، بید، نارون به عنوان محل مناسب برای تغذیه کرمهای سفید ریشه اشاره کرد.
این کرمها از لحاظ رنگ، اندازه، عادت و رفتار زندگی با هم بسیار تفاوت دارند و لاروها دهان ساینده (جونده) قوی داشته که با استفاده از دهان خود از پوست ریشه و طوقه و حتی قسمتهای سطحی چوب در زیر خاک تغذیه میکنند. با این کار ارتباط بین ریشه و تنه را قطع میکنند در واقع با قطع سیستم ریشهای و آوندی موجب اختلال در عملکرد گیاه میشوند. لارو این آفت در حالی که سیستم ریشهای را از بین میبرد موجب لق شدن و سست شدن درخت و گیاه در داخل خاک میشود.
جنس نر این آفت بعد از جفتگیری بر روی سطح خاک میمیرند ولی حشرات ماده زیر خاک میروند و تخم گذاری می کنند . تخم این سوسکها بیضی شکل نزدیک به کروی است به رنگ سفید صدفی که به صورت دسته جمعی در خاک یافت میشوند.
حشره ماده پس از تخمریزی میمیرد و تخمها در زیر خاک در عمق ۷ تا ۱۰ سانتیمتر هستند. دوره جنینی حشره ۲ تا ۳ هفته و در مناطق سردسیر تا ۳۵ روز طول میکشد. سپس دستههای ۶ تایی تخم تفریخ و لاروها وارد خاک میشوند. لارو این آفت در خاک زندگی میکند به نحوی که در زمستان به اعماق خاک رفته و در بهار و تابستان به بخشهای سطحی خاک میآید . لاروهای سنین اول جثه کوچکی دارند که نزدیک سطح خاک زندگی کرده و از ریشههای سطحی و علفهایهرز تغذیه میکنند.
بعد از وارد شدن به سنین بالای لاروی به عمق بیشتری از خاک نفوذ کرده و از ریشههای بیشتر و بزرگتری تغذیه میکنند. لاروهای حشره به مدت ۳ سال در زیر خاک زندگی میکنند و برای تبدیل شدن به شفیره در بهار سال دوم یا سال سوم یک توده گلی برای خود میسازند و در داخل آن تبدیل به شفیره میشود . دوره شفیرگی هم ۱۷ الی ۲۴ روز طول میکشد. بعد آن دوباره ظهور حشرات بالغ را به دنبال دارد.
مهم ترین و اصلی ترین راه ورود این آفت به باغ و زراعت ، استفاده از کود دامی نپوسیده و فراوری نشده است .لذا استفاده از کود دامی که به خوبی و درستی فرآوری و پوسیده شده باشد نقش مهمی در پیشگیری و کاهش این آفت دارد.
روش های مبارزه با آفت کرم سفید ریشه :
مبارزه با این آفت به سه دسته تقسیم میشود : پیشگیری ، مبارزه فیزیکی و مبارزه شیمیایی
- پیشگیری : همان طور که قبلا بیان کردیم بهترین راه مبارزه با این آفت و جلوگیری از ورود این آفت به باغ و زراعت استفاده از کود دامی پوسیده و فراوری شده است.
- مبارزه فیزیکی : الف : جمع آوری و از بین بردن حشرات کامل جهت جلوگیری از تخم ریزی آنها ، میتوان با تکان دادن درخت و قرار دادن پارچهای در زیر آن به جمع آوری سوسک ها پرداخت . ب: از بین بردن لاروها در خاک .روش اول بیل زدن باغ در بهار است که فواید زیادی دارد که یکی از این فواید مبارزه با این کرمها است، به این صورت است که این کرمها یا با ضربههای بیل از بین میروند یا توسط پرندگان از روی سطح خاک شکار میشوند. ج : شخم زمستانی و جمعآوری لاروها در اسفند ماه ، د : استفاده از تلههای نوری ، زیرا حشرات کامل نر این آفت دارای ویژگی تروپیسم مثبت هستند و به نور جذب میشوند. ه : از بین بردن علفهای هرز یک ساله به این علت که منبع غذایی خوبی برای این لاروها هستند.
- مبارزه شیمیایی : مبارزه با این افت ۲ تا ۳ سال طول میکشد .بهترین روش مبارزه شیمیایی علیه این آفت مبارزه علیه لاروها است . مخصوصا موقعی که لاروها به تازگی از تخمها بیرون آمده و در لایههای بالایی خاک قرار دارند.
از آن جایی که هدف اصلی از انجام این مبارزه شیمیایی از بین بردن لاروهای نوزاد سن یک سال میباشد بنابراین با توجه به دوره زندگی آفت لازم است این برنامه در سه سال، ۲۵ تا ۳۰ روز بعد از مشاهده اولین پرواز حشرات کامل در طبیعت، انجام شود(معمولا اواخر بهار و اوایل تابستان). ریختن محلول سمی در محدوده سایهانداز درختان آلوده با سم دیازینون به میزان ۲ تا ۲٫۵ لیتر در هزار لیتر آب که بسته به سن و تاج درخت ۲۰ تا ۴۰لیتر محلول مورد نیاز است. برای نفوذ بهتر سم داخل خاک بهتر است ابتدا ابتدا سایه انداز درخت را شخم سطحی بزنیم سپس محلول سم را ریخته و بعد از آن آبیاری سبکی را اعمال میکنیم. میتوان از سموم دیازینون یا دورسبان یک ربع اخر آبیاری نیز استفاده کرد .
به یاد داشته باشید که میتوان علیه حشره کامل نیز مبارزه شیمیایی انجام داد تا جمعیت آفت را به میزان قابل توجهی کم کنیم.
( با تشکر از جناب آقای مهندس امیرحسین انصاری برای ارایه مطلب فوق)