بسیاری از کشورها از طریق درآمدهای گردشگری از خیلی از کشورهای جهان که صادر کننده نفت هستند ثروتمندتر می باشند و یکی از حوزه های پیدایشی در این حوزه گردشگری معدنی است .

گردشگری معدنی از بهترین فعالیت‌های ژئوتوریسمی به شمار می‌رود و سایت‌هایی برای بازدید هدفمند از ابزار و آلات اکتشاف و حفاریِ معادن از دوران باستان در معادن متروکه تا ابزار نوین کاوش در معادن امروزی فعالیت خود را در این زمینه توسعه داده اند . بازدید از ناشناخته‌هایی از دل زمین، کانی‌ها و سنگ‌های گران‌بها، فعالیت‌های معدن‌کاران و میراث تاریخی، آشنا کرده و قابلیت تبدیل یک معدن به‌ مقصدی برای بازدید گردشگران و کسب درآمد پایدار از آن را به‌وجود می‌آورد. 

از طرفی تغییر سلیقه گردشگران و علاقه ایشان به جستجو برای مقصدهای جدید می‌تواند عامل مهمی برای بهره‌برداری از معادن در ارائه خدمات به گردشگران باشد. گردشگران در همه جای جهان هر روز به‌دنبال مقصدهای جدید، فعالیت‌های نو و تجربه اتفاقات جدید هستند و گردشگری معدنی می‌تواند برایشان فعالیتی خوشایند باشد. همچنین استخراج مواد معدنی و به‌ویژه گوهرسنگ‌ها همیشه برای مردم در هاله‌ای از رمز و راز بوده چراکه دسترسی به معادن برای افراد عادی میسر نبوده و حالا گردشگری معادن این فرصت را به افراد می‌دهد تا با شیوه‌های استخراج آشنا شوند.

یک معدن متروکه که سال‌ها فعالیتی ندارد و کارگران آن برای تامین معیشت خود راهی شهرهای اطراف شده‌اند، می‌تواند با تبدیل شدن به یک سایت زمین گردشگری به منبعی پایدار برای کسب درآمد تبدیل شود. هر چیزی در این معادن می‌تواند برای گردشگران جذابیت داشته باشد؛ از شیوه‌های حفاری مربوط به قرون گذشته تا نوع کانی‌ها و سنگ‌هایی که از آن استخراج شده است. حتی ابزار و ماشین‌آلات و مسیر حفاری هم می‌تواند برای گردشگران جذابیت داشته باشد.

گردشگری معدنی در واقع یکی از انواع ژئوتوریسم است؛ جایی که رابطه انسان با طبیعت تبدیل به درآمد، رونق شهرها و توسعه صنعت گردشگری می‌شود. به‌طوری که بسیاری از کشورهای جهان را برآن داشته تا با احیای معادن متروک خود و پیوند آن با صنعت گردشگری آن را به منبع درآمدی برای جوامع محلی تبدیل و به‌رونق و پویایی مقاصد کمک کنند. اما در این مورد به‌خصوص تجربه کشورهای مختلف در زمینه گردشگری معادن بیش از هر دانشی به ما کمک می‌کند.

خوشبختانه و به‌دلیل وجود معادن متروکه و فعال متعدد در کشورمان امکان توسعه گردشگری معدن با فرصت‌های بی‌شماری همراه است. توسعه این بخش از گردشگری با توجه به قابلیت‌های موجود در کشورمان می‌توان منجر به کسب درآمد پایدار، تغییر سلیقه گردشگران و رونق روستاها و شهرهای نزدیک به معادن شود.ٰ

وجود معادن متعدد در ایران اعم از معادن متروکه و معادن فعال می‌تواند زمینه‌ای برای ایجاد شغل و درآمد پایدار باشد؛ معادن روباز مس، طلا، آهن، سنگ‌های ساختمانی، گهرسنگ‌ها و سرب و روی در صورت بهره‌برداری اصولی در راستای ترویج صنعت گردشگری، می‌توانند به سایت‌های ارزشمندی برای بازدید گردشگران تبدیل شوند.

فهرست برخی از معادنی که به‌ عنوان مستعد برای توسعه گردشگری معادن شناسایی، بررسی و مورد تایید واقع شده‌اند به شرح زیر می باشند :