در حال حاضر نزدیک پانصد ارز دیجیتال وجود دارد و هر از گاهی هم ارزهای دیجیتال جدیدی معرفی می‌شوند و بیت‌کوین در حال حاضر قدیمی‌ترین و گران‌ترین ارز دیجیتال بشمار می رود اما دیگر ارزهای دیجیتال یا آلت‌کوین‌ها (Altcoin) مثل اتریوم، لایت‌کوین، بیت‌کوین کش، ریپل هم وجود دارند که هرکدام بخشی از نقدینگی این بازار را به خود جلب کرده‌اند.

البته شاید مهم‌ترین ارز دیجیتالی که می‌توانست این بازار را تغییر دهد، ارز دیجیتال شرکت تلگرام با نام گرم (Gram) بود که متاسفانه این پروژه به دلیل رای یکی از دادگاه‌های فدرال آمریکا، از سوی شرکت تلگرام لغو شد.

اما موضوع مهم این است که چه عواملی بر روی افزاایش و یا کاهش رمزارزها به ویژه بیت کوین دارد و ما قصد داریم در این باره به عوامل دهگانه موثر بر این روند اشاره و توضیح مختصر و کاربردی را ارایه نماییم . ضمنا با ید این موضوع را نیز پذیرا باشیم که در مورد افزایش یا کاهش قیمت رمز ارزی مانند بیت کوین هیچ اصولی وجود ندارد که بتوان قاطعانه در این زمینه قضاوت کرد ولی با وجود اینکه هیچ قیمت واحدی برای بیت کوین در دنیا وجود ندارد، معمولاً قیمت این ارز دیجیتال در صرافی های مختلف، مشابه است.

به طور مثال از سال ۲۰۰۹ که اولین بیت کوین ایجاد شد، تاکنون قیمت بیت کوین نوسانات شدیدی را تجربه کرده است و همین نوسانات را می توان به عنوان یک فرصت خوب برای معامله گران و کسب سود از این بازار درنظر گرفت. بنابراین تریدرها با استفاده از تحلیل تکنیکال (بررسی نمودارهای قیمتی) و تحلیل فاندامنتال (بررسی وضعیت اقتصادی-اجتماعی جامعه)، می توانند قیمت بیت کوین را تحلیل و پیش بینی کنند.

مهمترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت رمزارزها و به ویژه بیت کوین در نمودار زیر به وضوح ارایه شده است که درباره هریک از این عوامل به اختصار توضیح ارایه خواهد شد :

• سیستم عرضه و تقاضا :

بخشی از ارزش فلزهای گرانبها و قیمتی مانند طلا، به دلیل عرضه محدود آنها به دست می‌آید و معمولاً هم قیمت این فلزات توسط سیستم عرضه و تقاضا (Supply and Demand) کنترل می‌شود . عرضه و تقاضا یک فاکتور ساده‌ اقتصادی است که روی قیمت خیلی از کالاها تأثیر می‌گذارد. عرضه و تقاضا بیت کوین نیز از مهمترین و اصلی ترین عواملی محسوب می شود که روی قیمت آن تأثیرگذار است.به طور کلی، هر چه تقاضا بیشتر باشد و حجم محدودی از کالا وجود داشته باشد، قیمت افزایش می‌یابد و هرچه عرضه زیاد و تقاضا کم باشد، قیمت کاهش پیدا می‌کند. این اصل در مورد ارزهای دیجیتال نیز صادق است.

برای مثال با افزایش تقاضای بیت کوین، قیمت بیت کوین نیز افزایش پیدا می کند. این موضوع همان تحلیل تکنیکال و بررسی نمودار قیمت بیت کوین است.

• هاوینگ

جهت کنترل سیستم عرضه و تقاضا، هر ۴ سال یکبار پاداش استخراج بیت کوین نصف می شود که به این پدیده هاوینگ (Halving) می گویند. در سال ۲۰۰۹ که اولین بیت کوین استخراج شد، پاداش استخراج ۵۰ بیت کوین بود.

اولین هاوینگ در سال ۲۰۱۲ (پاداش استخراج یک بیت کوین: ۲۵ بیت کوین)، دومین هاوینگ در سال ۲۰۱۶ (پاداش استخراج یک بیت کوین: ۱۲٫۵ بیت کوین) و سومین هاوینگ در سال ۲۰۲۰ (پاداش استخراج یک بیت کوین: ۶٫۲۵ بیت کوین) اتفاق افتاد و در حال حاضر پاداش استخراج یک بیت کوین که حدود ۱۰ دقیقه زمان می برد و دستگاه های پرقدرتی نیاز دارد و در محدوده ۶٫۲۵ بیت کوین است.

برخی از تحلیلگران با بیان اینکه تاریخ همیشه تکرار می شود، معتقدند که هاوینگ باعث افزایش قیمت بیت کوین می شود و این امر ناشی از کاهش عرضه بیت کوین است؛ چرا که نصف شدن پاداش استخراج سبب کم شدن فعالیت ماینرها به صورت مقطعی خواهد شد هر چند به طور کلی، هیچ قطعیتی در رابطه با افزایش یا کاهش قیمت بیت کوین در اثر پدیده هاوینگ وجود ندارد .

• پیچیدگی بلاکچین ها و سختی استخراج

هر چه بلاکچین ها ایمن‌تر و هر چه پیچیدگی استخراج (Difficulty) بیت کوین هم بیشتر باشد، ارزش و قیمت بیت کوین و سایر ارزها بالاتر می رود. البته در این صورت، به دست آوردن بقیه بیت کوین ها از طریق استخراج هم سخت تر خواهد بود.

• سودمندی ارزهای دیجیتال

یکی از عوامل مهم و اصلی در تعیین قیمت هر ارز دیجیتالی، مفید و سودمند بودن آن است. اگر شما نتوانید برای کار خاصی از یک ارز استفاده کنید، به عنوان مثال، سرمایه گذاری یا پرداختی را با آن انجام دهید، آن ارز هیچ گونه ارزشی ندارد. بیتکوین، حتی در مقیاس های بالا و زیاد هم می‌تواند در پرداخت ها مورد استفاده قرار بگیرد و این بدین معناست که سودمندی بیتکوین بسیار بالا است. همین سودمندی عامل مهمی در افزایش قیمت بیتکوین بشمار می رود.

پیچیدگی بالای بیت کوین در کنار مصرف بالای انرژی برای استخراج آن، موجب افزایش قیمت بیت کوین شده است و به همین خاطر هم می‌تواند در سرمایه گذاری‌ها استفاده شود. اگر این سودمندی و کاربرد ارزها تغییر پیدا کند، می‌تواند منجر به نوسانات قیمت شود. برای مثال، سودمندی اتریوم به خاطر یک پلتفرم قرارداد هوشمند است و این امر، علت قیمت نسبتاً بالای اتریوم در مقابل دیگر ارزهای دیجیتال است.

• فاکتورهای اجتماعی و فعالیت رسانه ها

از جمله عواملی که می تواند بر قیمت بیت کوین تأثیرگذار باشد، فاکتورهای اجتماعی است که احساسات سرمایه گذاران بازار ارزهای دیجیتال را مورد هدف قرار می دهد.

با استناد به سخنان تام لی (Tom Lee) بنیانگذار شرکت تحقیقاتی FundStart Global، می توان گفت که اظهار نظر مقامات کشورها، رؤسای شرکت های مطرح دنیا و سخنرانی افراد مشهور در حوزه ارزهای دیجیتال، می تواند باعث ایجاد شک و تردید در سرمایه گذاران شود. این شک و تردید ها باعث می شود که سرمایه گذاران جهت جلوگیری از ریسک های احتمالی بازار، ارزهای دیجیتال خود را بفروشند و به سرعت سرمایه خود را از این بازار خارج کنند.

بازار بیت کوین بارها شاهد این امر بوده است که سخنرانی یک رئیس جمهور یا یک مدیر معروف در دنیا، قیمت آن را به سرعت کاهش یا افزایش داده است. به عنوان مثال، سخنرانی مارک زاکربرگ (مدیر عامل شرکت فیسبوک) در کنگره آمریکا و شهادت او در مورد قابل اطمینان بودن لیبرا، منجر به کاهش قیمت بیت کوین شد (لیبرا ارز دیجیتال پیشنهادی فیسبوک است).

برخی از تحلیلگران بازار ارزهای دیجیتال این ترس ها و تردیدها را در کوتاه مدت امری طبیعی می دانند، همانطور که در بازارهای سنتی نیز این ترس ها وجود دارد و نمی توان از بروز احساسات در بازارهای سنتی و بازار ارزهای دیجیتال جلوگیری کرد.

• مسائل قانونی و محدودیت ها

مسائل قانونی و مسائل مربوط به دولت ها نیز می‌تواند بر قیمت ارزهای دیجیتال تأثیر بگذارد. اگر یک دولت درباره‌ قوانین دارایی و مالیات سخت گیر باشد، مخفی کردن دارایی ها با استفاده از ارزهای دیجیتال تبدیل به اقدامی رایج می‌شود و این خود باعث تغییر در قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال می‌شود زیرا تقاضا برای آنها بیشتر خواهد شد.

یک مثال معروف در این زمینه، سختگیری کمیسیون بورس ایلات متحده است. تام لی (سرمایه گذار مطرح وال‌استریت)، اقدام این کمیسیون مبنی بر دریافت مالیات در ازای عرضه اولیه سکه (ICO) را جزئی از فشارهای مقرارتی در حوزه ارزهای دیجیتال و از عوامل کاهنده قیمت بیتکوین و سایر رمزارزها می داند.

اقدامات قانونی مثبت برای یک ارز دیجیتال مانند رسمی کردن آنها به عنوان ارز یک کشور، می‌تواند اثرات مثبتی در قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال داشته باشد؛ در حالی که ممنوعیت ارزهای دیجیتال توسط یک کشور می‌تواند اثرات منفی برجای بگذارد.

برای مثال، کشور اکوادور ارزهای دیجیتال را ممنوع کرده است در حالی که برخی کشورها به ارزهای دیجیتال، حالتی رسمی برای مصارف مالیاتی اختصاص داده اند و بعضی از کشورها نیز مانند ژاپن، بیتکوین را به عنوان ارز رسمی پذیرفته اند.

همچنین، محدودیتی که کشور چین در سال ۲۰۱۷ در نظر گرفت، سبب کاهش ۴۰ درصدی قیمت بیتکوین در تاریخ دوم تا پانزدهم سپتامبر سال ۲۰۱۷ شد. البته، زمانی که کشور چین مجدد حمایت خود را از ارزهای دیجیتال و بلاکچین اعلام کرد، قیمت بیتکوین دستخوش تغییرات مثبتی شد.

در حال حاضر، قانون و مقرارت درست و حسابی در زمینه ارزهای دیجیتال در دنیا وجود ندارد و هر کدام از کشورها خط مشی دلخواه خود را انتخاب می کنند. بعد از گذشت ۱۰ سال از شروع فعالیت بیت کوین، مسئله نبود چارچوب قانونی در بسیاری از کشورها، یک مانع بزرگ برای رشد این ارز دیجیتال محسوب می‌شود.

• پذیرش و درک عمومی

یکی از چالش هایی که بازار بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال با آن دست و پنجه نرم می کند، مسئله پذیرش و درک ارزهای دیجیتال توسط عموم مردم، بانک ها، دولت ها و شرکت های بزرگ است .

فهم و ادراک عمومی از یک ارز دیجیتال، روی ارزش آن ارز تأثیر بسزایی دارد. به عنوان مثال برای بیت کوین، عامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین می‌تواند مردمی باشند که به نوآوری‌ها واکنش مثبتی نشان می‌دهند؛ با سیستم بانکداری سنتی کنونی مشکل دارند و به دنبال ساز و کاری جدید برای از بین بردن فساد های مالی هستند.

• فورک های متعدد

به دلیل فورک های متعدد و انشعابات منظم از زنجیره ارزهای دیجیتال و ایجاد انواع ارز دیجیتال مشتق شده، منتقدان این بازار ادعا می کنند که ارزهای دیجیتال محدود نیستند و مسئله کمیابی ارزهای دیجیتال را جدی نمی گیرند .

۲ مثال زیر، نمونه هایی از تأثیرات فورک های بیت کوین بر قیمت آن است:

1. در تاریخ ششم تا یازدهم مارس در سال ۲۰۱۳، یک فورک غیرمنتظره برای بیتکوین ایجاد شد و قیمت بیتکوین ۲۵ درصد کاهش یافت.
2. مسائل مربوط به فورک بیت کوین کش در یازدهم تا شانزدهم ژوئن ۲۰۱۷ باعث کاهش ۳۶ درصدی قیمت بیتکوین شد.

• نهنگ ها و نوسانات بازار

یکی از عوامل کلیدی در بازار ارزهای دیجیتال، افرادی هستند که مقدار زیادی از سرمایه بازار را در اختیار دارند. به چنین افرادی اصطلاحاً نهنگ یا وال گفته می شود که بزرگترین بازیگر ارزهای دیجیتال است. وال ها در بازار ارز دیجیتال مانند سهامداران عمده در بازار بورس هستند.

از جمله معروف ترین نهنگ ها در بازار ارزهای دیجیتال، می توان به ساتوشی ناکاموتو (خالق بیت کوین)، دوقلو های وینکلواس و راجر ور اشاره کرد که مقدار زیادی از کل بیت کوین ها را دارا هستند. برخی از نهنگ ها تمایل دارند که بیت کوین های خود را نگه دارند و برخی به خرید و فروش بیت کوین می پردازند. نهنگ ها چه بیت کوین ها را بفروشند و چه آنها را نگه دارند، بر بازار ارزهای دیجیتال تأثیرگذار هستند.

فرض کنید یک نهنگ (یا گروهی از نهنگ ها) حجم زیادی از بیتکوین ها را بفروشد. همین کار می تواند روندی نزولی در بازار ایجاد کند و قیمت ها ریزش پیدا می کند. چرا که عموم کاربران فکر می کنند حجم زیادی از سرمایه در حال خارج شدن از شبکه است و مسئله شک و تردید ایجاد می شود (البته در این شرایط مردم می توانند از این فرصت استفاده کنند و به خرید بیت کوین بپردازند).

اگر نهنگ ها بیت کوین های خود را نگه دارند و نفروشند، به دلیل اینکه تعداد کل ها بیت کوین هایی که برای خرید وجود دارد، کاهش می یابد، بازار تحت فشار قرار می گیرد و قیمت این ارز دیجیتال افزایش پیدا می کند.

• حجم معاملات

حجم پایین معاملات در بازار را می توان از دیگر عوامل تأثیرگذار بر قیمت ارزهای دیجیتال دانست. این حجم پایین معاملات می تواند شک و تردید های سرمایه گذاران را افزایش دهد و همانطور که در بخش های قبل گفته شد، فعالیت و رفتار افراد مشهور و انتشار اخبار منفی در حوزه ارزهای دیجیتال خود سبب ایجاد شک و تردید می شود و همین امر، بر روی حجم معاملات روزانه ای که در بازار انجام می شود، تأثیرگذار است.

• نتیجه گیری :

به صورت خلاصه، نوسانات قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال بر اساس ۲ اصل تعیین می‌شود :

1. تحلیل تکنیکال است که برگرفته از نمودارهای قیمتی و میزان عرضه و تقاضاست.
2. تحلیل فاندامنتال است که عواملی مانند رسانه ها، افراد تأثیرگذار و نهنگ ها را بررسی می کند.