زمانی که معامله گری بر اساس تحلیل های بنیادی سهمی را ارزشمند می بیند و اقدام به خرید می کند اما به دلایل مختلف از جمله جو بازار، اخبار منتشر شده پیرامون صنعت سهم و …. سهم وارد روند نزولی می شود و افت قیمتی را تجربه می کند اگر سهامدار در قیمت های پایین باز هم اقدام به خرید سهام شرکت مورد نظر کند میانگین خرید سهم او کاهش می یابد و با شروع شدن روند صعودی سهم سهامدار زود تر وارد سود خواهد شد؛ به این شیوه معامله در اصطلاح میانگین کم کردن ( averaging down ) می گویند.

روش میانگین کم کردن کم کردن تا حدودی شبیه به خرید پله ای است با این تفاوت که خرید پله ای زمانی به کار می رود که فعالان بازار بعد از تحلیل سهم و در ابتدای ورود به آن به صورت پله ای شروع به خرید در قیمت های مختلف می کنند تا از درستی تحلیل خود مطمئن شوند ولی کم کردن میانگین در بورس در روند های نزولی بازار و زمانی که سهم با افت قیمتی مواجه شده است بکار می رود.

بنابراین در کل میانگین کم کردن یعنی، شما کاری می کنید که قبل از اینکه قیمت سهم در روند صعودی به قیمت خرید اولیه شما برسد وارد سود شوید نه اینکه منتظر بمانید تا قیمت سهم به قیمت خرید اولیه شما برسد تا زیان شما جبران شود؛ در واقع شما با کم کردن میانگین مدت زمان خارج شدن از زیان را کاهش می دهید.

واقعیت این است که روش کم کردن میانگین هم می تواند ضرر شما را کاهش دهد و باعث شود شما به سود برسید و هم می تواند باعث شود به میزان زیان شما افزوده شود؛ پس قبل از آنکه شروع به کم کردن میانگین کنیم باید بدانیم که آیا کم کردن میانگین در سهم مورد نظرمان خوب است یا نه و بعد از آن در زمان مناسب شروع به کم کردن میانگین کنیم.
در صورتی که ما از بنیاد یک سهم مطمئن باشیم و بر اساس تحلیل های بنیادی آن را خرید کرده باشیم مجاز به کم کردن میانگین هستیم چرا که در بسیاری از مواقع بازار در یک بازه ی زمانی کوتاه مدت در مورد قیمت برخی از سهم ها دچار اشتباه می شود و قیمت بیش از حد افت می کند. اگر شما از بنیاد این سهم ها اطمینان داشته باشید در این مواقع بهترین فرصت برای کم کردن میانگین و شکار سهم است.

یک فرمول میانگین کم کردن در بورس که اکثر فعالان حرفه ای بازار از آن استفاده می کنند روش مارتینگل است که توسط یک آمریکایی ابداع شده است. در این روش شما باید سرمایه اولیه خود را که برای خرید یک سهم در نظر دارید را به قسمت های نامساوی ( از توان های ۲ ) تقسیم کنید و بعد از آن با کاهشی شدن قیمت سهم در قیمت های مختلف برمبنای این ضرایب اقدام به خرید مجدد کنید.
برای مثال اگر سهمی را در پله اول به مقدار ۱۰۰۰ سهم در قیمت ۱۰۰۰ تومان خرید کرده باشید و انتظار رشد آن را دارید اما بنابر دلایل مختلف سهم با افت روبرو شد؛ بر اساس این روش کم کردن میانگین، شما بعد از افت ۵ درصدی سهم در قیمت ۹۵۰ تومان باید پله دوم خرید خود و به مقدار دو برابر پله قبل یعنی ۲۰۰۰ سهم را خرید کنید.
در مرحله سوم با افت ۵ درصد دیگر از قیمت سهم شما باید به میزان ۴۰۰۰ سهم دیگر در قیمت ۹۰۲ تومان خرید کنید؛ به این ترتیب در این مرحله میانگین قیمت تمام شده هر سهم برای شما ۹۳۰ تومان خواهد بود و تنها با رشد ۳.۵ درصدی سهم از این نقطه شما به سود خواهید رسید و نیازی نیست که سهم به مبلغ ۱۰۰۰ تومان برسد تا خرید شما با سود همراه شود.

بنابراین اگر شما سهمی بنیادی انتخاب کنید، می توانید با خیالی راحت اقدام به کم کردن میانگین کنید چرا که شرکت در آینده ی نه چندان دور رشد خوبی خواهد کرد.

برای کم کردن میانگین هم می توانید با استفاده از تحلیل تکنیکال استراتژی مناسبی را بچینید و در نقاط مناسب دست به این کار بزنید.

در نقطه مقابل سهم هایی که ارزش ذاتی چندانی ندارند می توانند با افت های قیمتی وحشتناکی که حد و مرزی ندارند روبرو شوند و اگر شما در اینگونه سهم ها اقدام به کم کردن میانگین کنید؛ پس از آن که شما آخرین پله خود را هم خرید کردین باز هم شاهد افت قیمتی سهم باشید و در نتیجه نه تنها کم کردن میانگین به شما کمکی نخواهد کرد بلکه به میزان ضرر شما اضافه خواهد کرد.

اینکه شما عجولانه یک سهام را خریداری کرده اید یا اینکه یکی از سهام های طولانی مدتتان که اتفاقا سود زیادی هم از آن کسب می کردید ناگهان به سمت شکست پیش رود حقایقی است که بهترین کار پذیرش آن هاست!

بدترین کاری که می توانید انجام دهید این است که از روی غرورتان واقعیت را نپذیرید و باز با تزریق پول های جدید سرمایه گذاری شکست خورده را ادامه دهید.

هر گاه قیمت سهام شما کاهش چشمگیری داشته باشد، سعی کنید دلایل تغییر را پیدا کنید و ارزیابی کنید که آیا این شرکت برای سرمایه گذاری در آینده خوب است یا نه؟ اگر چنین نیست، به جیبتان رحم کنید و پولتان را به شرکتی ببرید که چشم انداز بهتری داشته باشد.