افرادی که در تالارهای بورس به عنوان خریدار و فروشنده وارد می شوند معمولا با واژگانی روبرو می شوند که جنبه کاربردی داشته و اغلب می تواند در انتخاب های آنان تاثیرگذار باشد که کلید واژه ارزش معاملات و ارزش بازار از جمله آنها می باشد که در زیر به توضیح کاربردی آن می پردازیم :

• ارزش بازار (Market Capitalization)

ارزش بازار (Market Value) که اکثر اوقات بصورت مخفف به شکل Market Cap (مارکت کپ) نوشته و خوانده می‌شود، از ضرب تعداد سهام یک شرکت بر قیمت هر سهم بدست می‌آید و به عبارتی دیگر در بازار سهام، ارزش بازار شرکت‌ها معادل ارزش بازار کل سهام منتشر شده آن شرکت است.

به بیان دیگر ، ارزش بازار یک شرکت، با ضرب کردن تعداد سهام منتشر شده شرکت در قیمت بازار هر سهم (قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی) بدست می‌آید و بدین ترتیب سرمایه‌گذاران از ارزش بازار برای تعیین اندازه (بزرگی یا کوچکی) شرکت استفاده می‌کنند و استفاده از ارزش بازار برای نشان دادن اندازه شرکت مهم است زیرا اندازه یک شرکت، یکی از فاکتورهای اساسی برای تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

محاسبه ارزش بازار بسیار ساده است، به طور مثال اگر قیمت سهام یک شرکت ۱۰۰ تومان باشد و ۱ میلیارد برگه سهم منتشر کرده باشد، ارزش بازار آن، برابر با ۱۰۰ میلیارد تومان خواهد بود . به این ترتیب، با افزایش قیمت سهام، ارزش بازار شرکت رشد می‌کند و بالعکس. همچنین در صورتی که قیمت سهام یک شرکت ثابت بماند و شرکت موردنظر، سهام بیشتری منتشر کند، ارزش بازار آن افزایش خواهد یافت.

خلاصه اینکه ارزش بازار در طول دوران افت بازار که رکورد را به همراه دارد، کاهش می‌یابد و در دوره اوج بازار با شکوفایی اقتصادی افزایش پیدا می‌کنند و نکته کاربردی این است که محاسبه ارزش بازار و نقش آن در ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری باعث شده این موضوع به یکی از معیارهای مناسب در انتخاب سهام و متنوع‌سازی سبد سهام تبدیل شود.

به یاد داشته باشید که در بورس ، شرکت‌هایی که ارزش بازار بزرگ‌تری دارند، بر شاخص کل بورس تاثیرگذاری بیشتری دارند، بنابراین در زمان‌هایی که شاخص کل مثبت است، سرمایه‌گذاران به سمت شرکت‌هایی که ارزش بازار بالایی دارند، تمایل نشان می‌دهند و کمتر در شرکت‌های کوچک(Small Cap) سرمایه‌گذاری می‌کنند.

در مقابل اگر شاخص کل تقریبا ثابت ولی شاخص هم‌وزن صعودی باشد، در می‌یابیم که شرکت‌های کوچک در بازار سهام با افزایش قیمت روبرو هستند و طبیعی است که سرمایه‌گذران به خرید سهام شرکت‌های کوچک ارزنده تمایل بیشتری نشان دهند.

برخلاف اعتقاد برخی افراد، ارزش بازار نشان‌دهنده ارزش منصفانه یک شرکت نیست. فقط با بررسی بنیادی دقیق یک شرکت، می‌توان به ارزش ذاتی یک شرکت پی برد.

• تصورات غلط در مورد ارزش بازار

به این دلیل که ممکن است قیمت سهام در بورس، در رقمی بیش از حد گران یا بیش از حد ارزان، معامله شود، ارزش بازار یک شرکت در بازار سهام، نمی‌تواند نشان‌دهنده ارزش یک واقعی یک کسب و کار باشد. ارزش بازار، صرفا نشان‌دهنده قیمتی است که بازار تمایل دارد برای آن شرکت بپردازد و با ارزش ذاتی یک شرکت متفاوت است.

• ارش معاملات ( The value of transactions)

ابتدا برای توضیح و درک بیشتر به دو کلید واژه تعداد معاملات و حجم معاملات اشاره می نماییم :

– تعداد معاملات ، بیانگر تعداد دفعاتی است که سهام مورد معامله یا همان خرید و فروش قرار گرفته است.

– حجم معاملات ، در بورس یکی از با اهمیت ترین موضوعات تحلیل تکنیکال می باشد که گاهی از سوی سرمایه گذاران مبتدی مورد چشم پوشی قرار می گیرد و این در حالی است که حجم معاملات در تحلیل های فنی بسیار با اهمیت است و این عمل از سوی مبتدیان بدلیل بی تجربگی و پایین بودن دانش بورسی آنها می باشد . انواع حجم معاملات در بورس به شرح زیر می باشد :

1. اندیکاتور حجم یا volume : این اندیکاتور یکی از ساده ترین و پر استفاده ترین ها در بین سرمایه گذاران تکنیکال می باشد و حجم به صورت میله های سبز (افزایش حجم معاملات) و قرمز (کاهش حجم معاملات) در نمودارها نشان داده می شود. اندیکاتور حجم معاملات بسیار مهم و پرکاربرد است حتما از این اندیکاتور در تحلیل هایتان استفاده کنید.
2. اندیکاتور حجم متوازن یا OBV: این اندیکاتورها که با محاسبات بسیار سنگینی همراه هستند باید با استفاده از کامپیوتر به محاسبه پرداخت و غالبا در دو حالت ساده و پیچیده می باشند. در محاسبات این اندیکاتور از  ترکیب قیمت و حجم معاملات استفاده می شود که در نهایت میزان قدرت تغییر در معاملات را به صورت کاملا دقیق نشان می دهد.

• ارزش معاملات :

با توجه به مشروح فوق می توان گفت که یکی از نکاتی که برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه باید به آن توجه کرد، ارزش معاملات است که از این طریق به میزان سهام داد و ستد شده در یک روز کاری پی خواهیم برد و تا حدی می‌توان حجم نقدینگی حاضر در بازار را تخمین زد. به‌ همین دلیل است که میزان ارزش معاملات در بورس روزانه برای کارشناسان و فعالان حرفه‌ای بازار سهام اهمیت دارد.

همان‌گونه که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، واحد ارزش معاملات “میلیارد ریال” است که در این تصویر ارزش معاملات ۱۱ هزار و ۲۴۲ میلیارد ریال است. البته باید توجه داشت که این رقم شامل معاملات بلوکی نیز می‌شود و در صورتی که بخواهیم ارزش واقعی معاملات را پیدا کنیم باید معاملات بلوکی را از رقم درج شده در تابلوی بازار سرمایه کاست. همانطور که گفته شد از آن جهت که ارز

ش معاملات نشان دهنده حجم نقدینگی حاضر در بازار است، می‌تواند یکی از راهکارهای مناسب برای تشخیص زمان خرید و فروش سهام باشد.

در واقع، یکی از عواملی که تعیین می‌کند ورود نقدینگی رخ داده یا خیر، ارزش معاملات است. هر چند که به طور قطع به یقین نمی‌توان گفت که بین رشد بازار سرمایه و ارزش معاملات، همبستگی مثبت وجود دارد اما؛ تجربه نشان داده که رشد ارزش معاملات در چند روز متوالی بیانگر ورود سرمایه‌های نو به بازار است.

اگر بخواهیم به صورت ساده ارزش معاملات را تعریف کنیم، می توان گفت که ارزش معاملات عبارت است از مجموع ارزش کل معاملات انجام شده بر روی سهام .

به طور مثال، اگر بر روی سهام یک شرکت دو معامله به شرح زیر انجام شود، ارزش معاملات ۳۰,۵۰۰,۰۰۰ ریال می‌شود، ۱۰,۰۰۰ سهم به قیمت ۲,۰۰۰ ریال که ارزش معامله ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال می‌شود و معامله دوم، ۵,۰۰۰ سهم به قیمت ۲,۱۰۰ ریال که ارزش معامله ۱۰,۵۰۰,۰۰۰ ریال می‌شود. در نتیجه ارزش معاملات روزانه این سهم ۳۰,۵۰۰,۰۰۰ ریال است.

تجربه نشان داده که هر زمان ارزش معاملات بازار رشد قابل توجهی داشته، شاخص‌ها و قیمت سهم‌ها در یک دوره کوتاه مدت رشد مطلوبی داشته‌اند. این موضوع را می‌توان به معاملات یک سهم نیز تعمیم داد؛ بدین صورت که افزایش حجم و ارزش معاملات یک سهم نشان از ورود نقدینگی به آن سهم دارد که ناشی از دلیل و خبری است که از آن شرکت شنیده می‌شود.

به عبارتی، افزایش معاملات یک سهم به معنای توجه و تمرکز دسته قابل توجهی از سهامداران و سرمایه‌گذاران به آن است و به طور معمول در چنین مواقعی شاهد افزایش روز افزون قیمت آن سهم هستیم.

از این رو، می توان یکی از نشانه‌های رشد قیمت سهام، افزایش حجم و ارزش معاملات در بورس است. در پایان باید خاطرنشان کرد که تنها ارزش پایین معاملات نمی‌تواند معیار محکم و قطعی برای عدم خرید سهام باشد، همانگونه که ارزش بالای معاملات نیز دلیل خوبی برای ورود به بازار سهام نیست.