آیا تاکنون از خود پرسیده اید که ویژگی های یک شهر چیست و شهرها چگونه تقسیم بندی می شوند ؟بدون شک تأکید بر نقش شهر (یا نوع کارکرد آن) به صورت مناسب تری ما را در شناخت شهر و تمایز قائل شدن بین شهر و روستا هدایت می کند.
در شناخت شهر ، به طور کلی به دو کارکرد بیشتر توجه می شود ؛ الف) شهرها ، کارکرد غیر کشاورزی دارند و ب) اغلب شهرها به تولید کالا و بیش از آن به مبادله کالا می پردازند؛ یعنی اینکه فعالیت های غیر کشاورزی بر اقتصاد شهر غلبه دارد.
شهرها می توانند در اندازه های گوناگون شکل بگیرند ؛ کوچک، متوسط، بزرگ و بسیار بزرگ اما از دو جنبه می توان به انواع شهر ها پرداخت که یکی از بعد کارکردی (فعالیت و نقش) و دیگر از بعد اندازه ( کوچک و بزرگ بودن).
- الف) کارکرد و نقش شهرها :
در این دیدگاه شهرها بر نوع فعالیت غالب طبقه بندی می شوند : مانند شهرهای فرهنگی ، شهرهای مذهبی و زیارتگاهی ،شهرهای اداری سیاسی ، شهرهای صنعتی و خدماتی و ….
- ب) اندازه و وسعت شهرها :
در این دیدگاه عامل جمعیت در تقسیم بندی شهر ها نقش مهمی را بازی می کند و بر اساس قوانین در ایران حداقل جمعیت برای شهر ۱۰۰۰۰ نفر می باشد . با عنایت به شرایط کشورمان انواع شهر ها عبارتند از :
۱) بازار شهر؛ ۱۰-۵ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: دهستانی)
۲) روستا-شهر؛ ۲۵-۱۰ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: بخش)
۳) شهر کوچک؛ ۵۰-۲۵ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: شهرستان)
۴) شهر متوسط کوچک؛ ۱۰۰-۵۰ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: شهرستان)
۵) شهر متوسط؛ ۲۵۰-۱۰۰ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: ناحیه ای)
۶) شهر بزرگ میانی؛ ۵۰۰-۲۵۰ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: استانی)
۷) شهر بزرگ؛ ۱۰۰۰-۵۰۰ ؛ هزار نفر جمعیت. ( عملکرد: منطقه ای)
۸) کلان شهر (متروپل)؛ ۵/۲-۱ میلیون نفر جمعیت. ( عملکرد: کلان منطقه ای)
۹) کلان شهر (متروپل ملی)؛ ۵/۲ میلیون نفر جمعیت و بیشتر.( عملکرد: ملی)