آیا می‌دانید که چگونه با حرکات دست حرف بزنید؟ در تحقیقی، هولر (Holler) و بیتی (Beatie ) دریافتند که اشارات و حرکات بدن ارزش پیام ما را تا ۶۰ درصد افزایش می‌دهد! بهترین و کاریزماتیک‌ترین سخنرانان و افراد تأثیرگذار از اهمیت استفاده از حرکات دست آگاه هستند و رهبران از الگوهای حرکات دست خاصی استفاده می‌کنند.
در آزمایشگاه تحقیقات رفتار انسان، هزاران ساعت از سخنرانی‌های تد تحلیل شد و یک الگوی قابل توجه مشخص شد: محبوب‌ترین سخنرانان تد با کلمات و دست‌هایشان حرف می‌زنند. اگر می‌خواهید تأثیر کلام خود را افزایش بدهید، مقاله‌ی حاضر با ارائه‌ی نکاتی جالب و معرفی حرکاتِ دستِ معروف، به شما کمک خواهد کرد.
اما به راستی حرکات دست در رفتار ما چه تاثیری بر دیگران دارد و جالب است بدانیم که حرکات دست دارای واقعیت های جالبی به شرح زیر می باشد:
- ۱. شما به دنیا آمده‌اید تا با دست‌هایتان صحبت کنید
محققان دریافتند نوزادانی که در ۱۸ ماهگی از حرکات دست‌شان بیشتر استفاده می‌کنند، در آینده توانایی‌های زبانی قوی‌تر دارند. حرکات دست با هوشِ بالا مرتبط است.
- ۲. حرکات دست باعث می‌شود تا دیگران به شما گوش بدهند
اسپنسر کلی (Spencer Kelly) استاد روان‌شناسی و یکی از مدیران مرکز زبان و ذهن دانشگاه کلگیت، دریافت که حرکات دست باعث جلب توجه افراد به صدای سخنرانی فرد می‌شود. به گفته وی «حرکات بدن در زمان سخنرانی صرفا بخش جانبی کلام ما نیستند، بلکه یکی از بخش‌های اساسی آن هستند.»
- ۳. حرکات دست در ذات شما وجود دارند
اسپنسر دریافت که حتی افراد نابینا در هنگام صحبت با نابینایان دیگر، از حرکات دست استفاده می‌کنند.
- ۴. استفاده از حرکات به شما کمک می‌کند تا به حافظه‌تان دسترسی بیابید
استفاده از حرکات دست در حین صحبت، نه تنها به دیگران کمک می‌کند تا آنچه را که می‌گویید به خاطر بسپارند، بلکه به شما نیز کمک می‌کند تا سریع‌تر و مؤثرتر صحبت کنید.
- ۵. توضیحات غیرکلامی به شما کمک می‌کند تا بیشتر بفهمید
در مطالعه‌ای مشخص شد که وادار کردن کودکان برای استفاده از حرکات در حین توضیح اینکه چطور مسائل ریاضی را حل می‌کنند، به آنها کمک کرد تا استراتژی‌های جدید حل مسئله را بیاموزند.
پیش از معرفی حرکات معروف دست، بهتر است توضیح بدهیم که چطور می‌توانید به شکل مناسب و صحیح از دستان خود استفاده کنید :
- در کادر باقی بمانید
فضای مناسب صحبت با دست از بالای قفسه‌ی سینه تا پایان کمر شماست. اگر خارج از این کادر بروید، باعث حواس‌پرتی می‌شوید و کنترل موقعیت از دست‌تان خارج می‌شود.
- حرکات دست دارای طیف هستند
دو سرِ طیفِ حرکات دست، حرکات خشک و سفت (ژست بسته) و استفاده‌ی بیش از حد از دست‌هاست. جایی در میانه‌ی این طیف حالت ایده‌آل استفاده از دست‌هاست و خروج از این طیف اثرگذاری حرکات را از بین می‌برد.
- با هدف حرکت کنید
بهترین سخنرانان تد از دست‌های خود به‌طور هدفمند برای توضیح نکات مهم استفاده می‌کنند.
- بدانید که چه می‌خواهید بگویید
اگر قرار است یک سخنرانی بزرگ انجام بدهید، کلمات و جملات خود را آماده کنید؛ در غیر این صورت، ناخودآگاه بیش از حد از حرکات دست استفاده می‌کنید. به گفته‌ی النا نیکولادیس (Elena Nicoladis)، محقق دانشگاه آلبرتا که حرکات دست را مطالعه می‌کند، افرادی که در یافتن کلمات صحیح مشکل دارند، بیشتر با دست‌های خود صحبت می‌کنند.
- هر چه آرام‌تر، بهتر
همه‌ی ما حرکاتِ نرمِ دست را دوست داریم. حرکات نامنظم یا ربات‌وار باعث حواس‌پرتی میشوند. آن‌قدر صحبت با حرکات دست را تمرین کنید تا احساس کنید که حرکات‌تان طبیعی هستند.
- از خودتان فیلم بگیرید
وقتی با یک نفر در پشت تلفن صحبت می‌کنید، از خودتان فیلم بگیرید. شاید شگفت‌زده شوید که از چه حرکاتی استفاده می‌کنید و چند بار در طول مکالمه آنها را به کار می‌برید. سپس سخنرانی‌های خود را ضبط کنید. از یک دوست بخواهید تا نظرش را در مورد حرکات‌تان بگوید.
- در مواجهه با فرهنگ‌های مختلف محتاط باشید
همه‌ی حرکات دست معنای یکسانی ندارند و گاهی در فرهنگ‌های مختلف دارای معانی متضاد هستند.
نکاتی مهم درباره حرکت دست که باید به آن توجه داشته و از آن استفاده کنید :
پس از مشاهده بهترین سخنرانان و سخنرانی‌ها در جهان، مجموعه‌ای از حرکات دست محبوب جمع‌آوری شد تا شما هم آنها را امتحان کنید. به یاد داشته باشید که باید در مورد محتوای کلام خود فکر کنید و حرکت دست‌تان را براساس آن تنظیم کنید.
۱. شمارش
آسان‌ترین و اساسی‌ترین حرکت دست برای شمارش است. هر زمان که عددی را ذکر می‌کنید، آن را با دست نشان دهید. این کار باعث می‌شود تا عدد راحت‌تر در ذهن شنونده باقی بماند، تحرک بیشتر می‌شود و زبان بدن تقویت می‌شود، و به عنوان یک گوینده‌ی غیرکلامی در مکالمه عمل می‌کند.
۲. یک ذره
هر زمان که می‌خواهید بر مقدار کوچکی تأکید کنید، مثل چیزی که فرد نباید بیش از حد جدی بگیرد یا یک مقدار اضافه، آن را با انگشتان خود نشان بدهید.
۳. گوش بده!
این حرکت بسیار شدید است و باید با احتیاط استفاده شود. در این حالت، پشت یک دست را به کف دست دیگر می‌زنید. صدا و حرکت باعث جلب توجه می‌شود و افراد می‌فهمند که آنچه می‌خواهید بگویید مهم است.
۴. مصمم هستم
هر زمان که مشت‌تان را گره می‌کنید و آن را برای کسی یا در هوا تکان می‌دهید، در حال نشان دادن اقتدار و عزم هستید. از این حرکت در کنار یک نکته‌ی بسیار مهم استفاده کنید. وقتی از آن با صدای پرهیجان و بلند استفاده می‌کنید، مراقب باشید، چون ممکن است به عنوان خشم تلقی شود.
۵. همه چیز
می‌خواهید یک حرکت عظیم انجام بدهید؟ حرکت «همه چیز» برای‌تان مناسب است که انگار با دو دست شیئی خیالی را کنار می‌زنید. این کار مانند این است که شما همه‌ی نظرات‌تان را کنار می‌گذارید تا ذهنی باز داشته باشید.
جایگزین: چنین حرکتی می‌تواند برای زمانی که می‌خواهید کاری را از نو شروع کنید و اتفاقات قبلی را فراموش کنید نیز به کار رود.
۶. کوچک، متوسط، بزرگ
این حرکت بسیار آسان است و می‌تواند برای نشان دادن سطح یک چیز به کار رود. شما می‌توانید از این حرکت استفاده کنید تا بگویید که چیزی چقدر بزرگ یا کوچک است یا اینکه یک نفر کجا می‌ایستد. برای مثال، می‌توانید از حرکت نشان دادن شیئی بزرگ در کنار جمله‌ی «چیز بزرگی است!» یا از حرکت نشان دادن چیز کوچک در کنار جمله‌ی «وی در کنار مجسمه کوچک است.» استفاده کنید.
جایگزین: شما می‌توانید این حرکت را برای صحبت در مورد مراحل مختلف به جای حرکت شمارش به کار ببرید. برای مثال، می‌توانید بگویید «ما با چشم‌اندازی که شما دارید آغاز می‌کنیم» (سطح پایین)، «سپس به ساختار مورد نظر شما می‌رسیم.» (سطح متوسط) و «مهم‌تر از همه با محصول نهایی‌تان کار را به پایان می‌رسانیم.» (سطح بالا).
۷. تصمیمم را گرفته‌ام
ساختن برج، زمانی اتفاق می‌افتد که نوک انگشتان دو دست را روی هم می‌گذارید. این کار شبیه یک حرکت هوشمندانه است، اما در استفاده از آن زیاده‌روی نکنید؛ چون این روزها همه این حرکت را انجام می‌دهند.
۸. بگذار به تو بگویم
اشاره کردن باید با احتیاط انجام شود. ما دوست نداریم مورد اشاره قرار بگیریم چون می‌تواند به عنوان اتهام یا هجوم تلقی شود. با این حال، می‌توانید از اشاره کردن برای جلب توجه یک فرد یا اشاره‌ی واقعی به یک چیز استفاده کنید.
۹. فقط یک بخش
این حرکت می‌تواند برای نشان دادن بخش خاصی از یک ایده به کار رود. وقتی در مورد جنبه‌های یک موضوع صحبت می‌کنید، این حرکت می‌تواند نشان بدهد که این بخش جداست.
جایگزین: می‌توانید از این حرکت در حالی که دست‌تان را می‌چرخانید استفاده کنید تا تغییر در دیدگاه را نشان دهید؛ مثلا در کنار جمله‌ی «این واقعا ذهنیت مرا از …. به …. تغییر داد.»
۱۰. من بزرگوارم
وقتی هر دو دست‌تان از هم جدا و کف دست‌تان به سمت مخاطب باشد، یک ژست خداگونه است. از این حرکت برای باوقار نشان دادن خود، استفاده کنید. هر وقت دست خود را حرکت می‌دهید و به سمت بالا می‌برید، به نوعی رشد یا افزایش اشاره می‌کنید. این حرکت می‌تواند برای نشان دادن رشد مورد انتظار، هیجان یا مسیری که چیزی طی می‌کند، به کار رود.
نکته‌ی ویژه: اگر یک کارآفرین هستید، مجبورید دائما رشد سریع را به سرمایه‌گذاران نشان بدهید. اغلب این اشاره با یک نمودار به شکل چوب هاکی و با یک انحنای وسیع که رو به بالاست، نمایش داده می‌شود. می‌توانید این نمودار را در حین حرف زدن با دست خود نشان بدهید.
۱۱. شما
هر زمان که حرکت شما به سمت فضای شخصی کسی باشد، آن فرد را مخاطب حرف خود قرار می‌دهید. یکی از شیوه‌های خوب برای اشاره به طرف مقابل، استفاده از دست یا کف دست باز است، چون اشاره با انگشت تهاجمی است. از این حرکت زمانی استفاده کنید که طرف مقابل احساس کند موضوعی که در حال صحبت از آن هستید، به کارش می‌آید یا شامل حالش می‌شود. اگر توجه کسی کاملا به شما معطوف نیست، این حرکت بسیار مفید است.
۱۲. من
هر زمان دستان خود را به سمت قلب یا قفسه‌ی سینه‌مان می‌گیریم، معمولا به خودمان اشاره می‌کنیم. شنیده شده که مربیان سخنرانی به کاندیداهای ریاست جمهوری می‌گویند که هر وقت در مورد موضوع مثبتی صحبت می‌کنند، به خودشان اشاره کنند؛ اما بهتر است این کار را با احتیاط انجام دهید.
۱۳. این و آن
هر وقت می‌خواهید دو ایده‌ی مختلف یا دو چیز را از هم جدا کنید، می‌توانید به شکل نمادین آنها را با دستان خود نشان بدهید. برای مثال، وقتی می‌خواهید بگویید ما کاملا متفاوت از آنها هستیم، با دست چپ «ما» و با دست راست «آنها» را نشان دهید. این کار بهترین شیوه برای فاصله گذاشتن بین دو چیز است.
نکته‌ی پیشرفته: اگر می‌خواهید موضوعی واقعا پیشرفته را امتحان کنید می‌توانید از دستان خود برای نشان دادن دو ایده‌ی مختلف استفاده کنید. برای مثال، وقتی از حزب دموکرات و جمهوری‌خواه صحبت می‌کنید، می‌توانید دست چپ خود را برای نشان دادن ایده‌ها و اقدامات دموکرات‌ها به کار ببرید و در هنگام صحبت در مورد جمهوری‌خواهان با دست راست بر جهان‌بینی و نظرات‌شان تأکید کنید. این کار هم جذاب است و هم فهم مطلب را برای مخاطب آسان می‌سازد.
۱۴. ترکیب یا بهم پیوستن
وقتی هر دو دست خود را در کنار هم می‌آورید، حرکتی برای ترکیب است و شیوه‌ای عالی برای نشان دادن نمادین کنار هم قرار گرفتن دو نیرو و یکی شدن‌شان است. حتی می‌توانید دستان‌تان را در هم حلقه کنید یا در هم بپیچید تا «کنار هم بودن کامل» را نشان بدهید.
۱۵. تفکیک
می‌توانید از کف دستان خود به شکل عمودی و برای ایجاد یک حرکت برشی محکم استفاده کنید تا نیاز برای سنجش دقیق یا جداسازی دو چیز را نشان بدهید.
جایگزین: این حرکت همچنین می‌تواند برای اشاره به یک وضع دشوار در یک موقعیت، به کار رود.
۱۶. من چیزی را پنهان نمی‌کنم
وقتی دستان‌تان در زاویه‌ی ۴۵ درجه و با کف دستانی رو به بالا هستند، شما صراحت و صداقت را نشان می‌دهید. انگار که همه چیز را رو کرده‌اید.
جایگزین: وقتی کف دستان‌تان رو به بالاست و انگشتان‌تان از هم باز هستند، یعنی شما نیاز به چیزی دارید.
۱۷. به من گوش بده
کف دستان رو به پایین نشان‌دهنده‌ی قدرت و تسلط است. این کار خیلی مثبت نیست، اما حالت دستوری دارد. اگر دستور می‌دهید یا می‌خواهید امر کنید، می‌توانید از این حرکت دست استفاده کنید. مراقب باشید که همیشه در این حالت نباشید! در حین صحبت دست‌ها باید رو به بالا یا به شکل عمودی باشند. اینکه کف آنها همیشه رو به پایین باشد، حس تلاش برای غلبه و چیرگی را منتقل می‌کند.
۱۸. مکث کن!
وقتی کف دست خود را به یک نفر نشان می‌دهید، می‌خواهید مکث کند یا کاملا باعث توقفش می‌شوید. می‌توانید این کار را در حین صحبت هر کسی به کار ببرید و آنها تقریبا فورا ساکت میشوند. البته استفاده از این حرکت فقط باید در مواقع ضروری باشد، وگرنه باعث رنجش طرف مقابل می‌شود.
جایگزین: می‌توانید این کار را وقتی سؤالی می‌پرسید انجام بدهید. این حرکت، علامتی جهانی برای جلب توجه مخاطب است.
۱۹. ما
آخرین حرکت قوی‌ترین اثر را دارد. این حرکت را می‌توانید هر زمان که در یک گروه هستید یا با مخاطبی صحبت می‌کنید، انجام بدهید. بازوهای خود را بازکنید، انگار که آنها را در آغوش می‌گیرید. حتی می‌توانید وقتی در کنار یک نفر ایستاده‌اید، واقعا دست خود را در پشت وی قرار بدهید تا بگویید که او نیز در حلقه‌ی شما جا می‌گیرد.
در پایان این تنتیجه گیری را می توان از مطالب ارایه شده استنباط کرد که چند شیوه برای به‌کارگیری این حرکات وجود دارد:
- ابتدا، یک یا دو حرکت دست را در یک زمان تمرین کنید. انجام تعداد زیادی حرکت خسته‌کننده خواهد بود.
- دوم، بهتر است ابتدا پشت تلفن از آنها استفاده کنید که هیچ کس شما را نمی‌بیند و می‌توانید با خیال راحت و بدون نگرانی از اینکه چطور دیده می‌شوید، تمرین کنید.
پس از ماهر شدن در این حرکات، می‌توانید در سخنرانی فروش، ارائه یا در حین به اشتراک‌گذاری ایده‌هایتان، از آنها استفاده کنید.
( با تشکر از سرکار خانم میترا دانشور برای ارایه مطلب فوق)