در گذشته درمان عمدتاً بوسیله ترانسفوزیون یا تزریق خون کامل انجام می شد ولی امروزه ممکن است در موارد محدود و بخصوصی از خون کامل استفاده شود . در دنیای حاضر تلاش بر این است که از فرآورده های خون بر حسب شرایط کلینیکی بطور اختصاصی استفاده شود .
فرآورده های خون آن دسته از مواد تشکیل دهنده خون هستند که کاربرد درمانی داشته و می توانند بوسیله سانتریفیوژ ، فیلتر کردن و منجمد نمودن با استفاده از روش های مرسوم انتقال خون تهیه گردند. از ترانسفوزیون اکثراً برای مقاصد زیر استفاده می شود .
-
– برای حفظ حجم خون در حد مناسب
-
– جهت حفظ قابلیت حمل اکسیژن بوسیله خون
-
– برای تصحیح اختلافات خونریزی دهنده و انعقادی
-
– جهت تصحیح نقص های ایمنی
بدیهی است استفاده از خون کامل برای تمامی موارد بالا مناسب نمی باشد مگر آنکه بیمار بطور همزمان دچار چند مشکل مختلف باشد . حتی در چنین شرایطی نقص ها و کمبودهائی که بر اثر ذخیره سازی در خون کامل ایجاد می گردد آن را برای جایگزینی چند منظوره نامناسب می سازد و به بیماران بایستــی فقط آن جزء از خون که جهت تصحیح کمبودهای آن لازم است داده شود .این کار مانع تزریق غیر ضروری و شاید مضر اجزاء دیگر خون که برای بیمار لازم نمی باشند میگردد .
امروزه خوشبختانه اجزای خون به طور کامل شناخته شده و افرادی که نیازمند به جزء خاصی از خون هستند می توانند فرآورده اختصاصی مورد نیاز خود را بدون اینکه در معرض سایر اجزای خون قرار گیرند دریافت نمایند .
این موضوع به سازمان انتقال خون فرصت می دهد که یک واحد خون اهدایی را برای چندین نیازمند به اجزای خونی آماده نموده و مورد استفاده قرار دهد . یک واحد خون کامل پس از طی مراحل مختلف سانتریفیوژ می تواند به واحدهای گلبول قرمز متراکم ( packed RBC ) پلاکت ، پلاسمای تازه منجمد ( FFP ) و کرایو پرسیپیتات تبدیل گردد.
از پلاسمای به دست آمده در بخشهای پالایش می توان محصولات مختلفی از قبیل آلبومین ، ایمونوگلوبولین ها ، فاکتورهای انعقادی و آنتی سرم های مختلف تهیه نمود .
در مرداد سال ۱۳۵۳ شمسی سازمان انتقال خون ایران با هدف سامان بخشیدن به وضع آشفته خون رسانی و به منظور ترویج فرهنگ اهدا، تهیه و تأمین خون و فرآورده های سالم و مطمئن و رایگان برای رفع نیاز بیماران نیازمند، به خصوص مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و لوسمی به وجود آمد.
از آن تاریخ به بعد، سالروز تأسیس این سازمان در نهم مرداد ماه، به عنوان روز اهدای خون نام گذاری شده است. بنیانگذار سازمان انتقال خون ایران دکتر فریدون علا بود.