شاید عموم مردم به این نکته وقوف نداشته باشند که تشریفات از هزاران سال پیش بخشی از زندگی روزمره را تشکیل می‌داده است، نقاشی‌های بازمانده در معابد مصر نشانگر این امر است که مقررات مشخصی برای انجام کلیه امور وجود داشته و سنگ نوشته‌ها و کنده کاری های موجود در خرابه های تخت جمشید نیز حاکی از وجود نظم خاص در دربار کوروش کبیر در زمینه ترتیب تقدم در ۲۵۰۰ سال پیش بوده است.
یقیناً گسترش روابط با کشورها و افزایش سطح ارتباطات با جامعه جهانی ایجاب می‌نماید، کارگزاران دستگاه دیپلماسی و سیاستمداران به قانونمندی حاکم بر روابط بین‌الملل بخصوص در بعد رفتاری اشراف داشته و در مناسبات خود با جهان خارج حداقل آداب و آئینی که امروز تحت عنوان کد رفتار بین‌المللی مطرح می باشد رعایت نمایند.
این رفتارها حاصل روند جدیدی از تعامل و همکاری متقابل بین افراد، قبایل جوامع و ملت‌ها در طی قرون بوده و در تعامل بین دولت‌ها و سازمان های بین‌الملل به عنوان آداب و آئین تشریفات مرسوم شده است و هر کشوری متناسب با آداب و رسوم و اعتقادات خود تغییراتی را در نحوه اجرای آن فراهم نموده است.
بنابراین کد رفتار بین‌المللی و آداب و آئین تشریفات در درجه اول منحصر به روابط بین دولت ها و سازمان‌های بین‌المللی نیست بلکه در جوامع کوچکتر و حتی خانواده نیز کاربرد دارد و در درجه دوم رعایت این اصول به مفهوم چشم پوشی از آداب و رسوم و سنن ملی و مذهبی نیست، بلکه مراد تلفیقی از آداب و رسوم ملی و بین‌المللی است.
در این میان اصول رفتاری در تشریفات شامل چهار بخش بوده و دارای زیر بخش هایی به شرح زیر است :
الف- چگونگی وضع ظاهری
- ظاهر آراسته و رفتار متین مشخصه تشریفات است.
- پاکیزگی و آراسته بودن همواره در زندگی روزمره و در عرف مورد تاکید بوده و در احادیث مذهبی نیز رعایت آن توصیه شده است.
- رعایت تناسب در پوشیدن لباس، کت و شلوار پیراهن و کفش و جوراب و انتخاب رنگ های مناسب همواره سفارش شده است.
- اجتناب از پوشیدن لباس‌های رنگی و پر نقش و نگار و خیلی روشن در محافل رسمی.
- کت و شلوار و پیراهن همواره باید تمیز،اتو زده و بدون لک باشد و کفش‌ها واکس زده، براق و پاشنه‌ها کج نباشد.
- مرتب بودن آرایش سر و صورت و اجتناب از ژولیدگی خصوصیت شرکت در مجالس رسمی و غیر رسمی است.
- انتخاب لباس باید با رعایت مقتضیات فصل بوده و مندرس نباشد.
- پوشیدن کفش‌های تمیز، واکس زده و متناسب با رنگ لباس.
- عدم ظاهر شدن در ملاء عام با لباس های داخل منزل نظیر دمپایی، پیژامه و یا لباس خواب.
- ظاهر آراسته مورد توجه اطرافیان است و می‌تواند مبنای قضاوت مثبت در مورد ما شود.
ب- چگونگی رفتار در معابر عمومی
- در معابر عمومی باید متین و آرام راه رفت و رفتار ما توأم با ادب و نزاکت باشد.
- همواره باید از سمت راست حرکت کرد.
- اگر به هنگام راه رفتن برای کسی مزاحمت فراهم کردید حتماً می بایست عذرخواهی نمود.
- در مقابل خدمتی که به ما ارائه می شود حتماً یاید سپاسگزاری نمود.
- به رهگذران نباید به حالت خیره نگاه کرد و با انگشت نباید به افراد یا اشیاء اشاره کرد.
- به هنگام حرکت در معابر نباید به پشت سر بر گشت و به حالت خیره به افراد نگاه نمود.
- از انداختن آب دهان و زباله در معابر می بایست خودداری نمود.
- در ملأ عام حتی‌المقدور باید از کشیدن سیگار خودداری کرد.
- به هنگام رانندگی می بایست مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت نمود.
- در روزهای بارانی می بایست به آهستگی رانندگی کرد باید مراقب رهگذران بود.
- در صف اتوبوس، مترو، بانک و پستخانه می بایست نوبت را رعایت کرد، و در محیط های خارجی بسرعت باید خود را با مقررات مربوطه در محل هماهنگ نمود.
- در سفر، باید لباس مناسب سفر پوشید.
- در سفر با قطار و یا اتوبوس های بین شهری بدون ضرورت نباید پنجره را باز و بسته نمود.
- در کشورهای خارجی قوانین و مقررات محل را باید رعایت نمود.
- در سفرهای خارجی از اماکن ممنوعه نبایدعکسبرداری نمود و به تابلوهای عکسبرداری ممنوع باید توجه کرد.
- در مسافرت های خارجی بر اساس نحوه رفتار ما نسبت به کشورما قضاوت می کنند.
- جهل به قانون هیچ گاه رافع مسؤولیت نیست.
پ- نحوه معرفی و آشنایی
- برای آشنا شدن و یا معرفی خود به دیگران باید با نام و نام خانوادگی خود را معرفی کرد.
- برای دیدار با یک مسئول اداری و یا رجوع به یک اداره باید خود را معرفی نمود.
- افراد دون پایه از لحاظ اداری می بایست خود را به مقامات بالاتر معرفی کنند.
- افراد جوان تر خود را به افراد مسن تر معرفی می‌کنند.
- افراد پائین تر از لحاظ علمی خود را به افراد بالاتر معرفی می‌کنند.
- در یک جمع، فرد تازه وارد خود را به افراد حاضر در مجلس معرفی می‌کند و یا میزبان واسطه معرفی فرد تازه وارد به بقیه می‌شود.
- در عرف معمول نیست دو نفر را با یکدیگر مواجه نمود و بدون معرفی آنان از آنها بخواهیم با یکدیگر آشنا شوند.
- فردی که دید وارد میهمانی شده و میهمانان هر یک در جای خود مستقر شده‌اند، کافی است با میزبان دست داده و با بقیه با علامت سر سلام و احوال پرسی نماید.
- به هنگام معرفی و آشنایی با افراد، نباید دست ما در جیب باشد و توجه ما به اطراف باشد.
- به عنوان میزبان و به هنگام استقبال و بدرقه باید با میهمانان دست داد و به آنها تبسم نمود و نام آن ها را بخاطر سپرد و به آنها توجه نمود.
- در معرفی فرزندان باید از نام کوچک آنها استفاده نمود.
- به هنگام استقبال و بدرقه از میهمانان بخصوص افراد مسن باید از جای خود برخاست.
- همواره می بایست از ضمیر (شما) برای مورد خطاب قرار دادن افراد استفاده نمود.
- و لو این که با فردی صمیمی هستیم، نباید در یک جمع رسمی وی را با اسم کوچک و یا ضمیر تو مورد خطاب قرار داد.
- در مورد شخصیت های رسمی بدون ذکر نام می بایست آن ها را مورد خطاب قرار داد. به طور مثال: آقای رئیس جمهور، آقای نخست وزیر یا عالیجناب، والا حضرت، جناب سرهنگ و ……..
ت- مهارت های رفتاری
- اشراف به آداب اجتماعی محل بخصوص کشورهای خارجی حائز اهمیت است.
- استفاده از عبارت های مودبانه بهنگام آشنایی، دیدارهای روزانه و خداحافظی شرط ادب و نزاکت است مانند از دیدار شما خوشحالم، صبح شما بخیر، روز بخیر، روز خوبی داشته باشید، بعدازظهر شما بخیر، خداحافظ، شب بخیر.
- در مقابل هر خدمتی که به ما ارائه می شود ولو کوچک باید بنحو مقتضی تشکر نمود و از عبارتهای مودبانه مربوطه استفاده نمود.
- درب های ورودی و یا خروجی را باید برای نفر بعدی نگاه داشت و در مقابل چنین خدمتی باید متقابلاً تشکر نمود.
- در مبادی ورودی و خروجی می بایست تقدم بانوان را رعایت کرد.
- پشت سر خود نباید درب را محکم بست و یا بهم زد.
- به هنگام ترک منزل باید سر و وضع را مرتب نمود، انجام این امر در ملاء عام جایز نیست.
- در ملأ عام نباید با صدای بلند صحبت کرد و یا افراد را با آواز بلند صدا نمود.
- طبق عرف محل، در ساعات استراحت نباید برای دیگران ایجاد مزاحمت نمود.
- در معاشرت با خارجیان، طبق عرف محل می بایست مهارت های رفتاری را بکار برد.
- در جلسات و گرد هم آئی‌ها نباید متکلم وحده بود و باید به دیگران نیز مهلت صحبت کردن و طرح مباحث را داد.
- در یک جمع رسمی از طرح مباحث شخصی و غیر قابل فهم برای دیگران باید خودداری نمود.
- به صحبت های دیگران باید توجه نمود و نباید به افراد بی اعتنایی نمود.
- نباید کلام افراد را بدون دلیل قطع نمود و چنانچه ما اداره جلسه ای را بعهده داریم، باید به هم فرصت صحبت کردن را بدهیم.
- اگر ما اداره کننده جلسه ای هستیم، نمی بایستی جلسات را به نحو طولانی برگزار نموده و بخصوص باید رعایت افراد مسن را نمود.
- در یک جمع عمومی در گوشی صحبت کردن جایز نیست.
- یک جلسه رسمی را نباید بدون دلیل ترک نمود و برای شرکت در یک جلسه طولانی باید خود را آماده نمود.
- مزاح کردن و بیان لطیفه می‌بایست متناسب با جمع باشد و بموقع انتخاب شود.
- به محض آشنا شدن با افراد جدید نباید خود را زیاد صمیمی نشان داد و آنها را با ضمیر تو مورد خطاب قرار داد.
- سرفه کردن، عطسه نمودن و یا دهن دره کردن در ملاء عام و بخصوص در جلسات رسمی شایسته نیست و باید آنرا بطور نامحسوس انجام داد و در مقابل این اعمال نیز نباید عکس‌العمل ناشایست نشان داد.
- مراسم تشریفاتی و رفتارهای مختلف الزاماً ممکن است مطابق میل ما نباشد ولی ناگزیر برای حفظ منافع سازمانی خود باید آن را بپذیریم.
- افراد مودب، آراسته و با وقار همواره خاطره خوبی را در اذهان باقی می‌گذراند.