در گذر تاریخ در خصوص سازمان تعاریف بسیاری ارائه شده و به انواع سازمانها از جمله سازمانهای مکانیکی ، سازمانهای ارگانیکی ، سازمان یادگیرنده ، سازمان به مثابه فرهنگ و انواع مختلفی از تعاریف دیگر که هریک از زوایهای خاص به سازمان مینگرند اشاره شده است . اما یکی از استعارههای جالب در مورد سازمان ، تشبیه سازمان به انسان است و این بدین معنا است که، سازمان به مثابه موجودی زنده میباشد .
اما در همه موجودات زنده ، به ویژه انسان ، شاخصهایی وجود دارد که از آنها به عنوان علایم حیاتی نام برده می شود. ! آیا سازمان نیز علایم حیاتی دارد؟
آیا آنچنان که فشار خون و نبض انسان حامل پیام مرگ و زندگی هستند ، میتوان با اندازهگیری نبض و فشار خون سازمان نسبت به سلامت یا عدم سلامت آن آگاهی یافت؟
تا دو دهه قبل برنامهریزی استراتژیک به موارد زیر محدود میشد :
- بررسی فرصتها و تهدیدهای محیطی
- بررسی قابلیتهای و ضعفهای درونی
- بیانیه چشمانداز
خروجی برنامهریزی استراتژیک نیز با بررسی موارد بالا به انتخاب چند موضوع یا جهتگیری استراتژیک عمومی محدود میشد . به عبارت دیگر، آمال و آرزوهایی که در برنامهریزی استراتژیک تدوین شده بودند، باید به عبارتهای عملیاتی و قابل اندازهگیری ترجمه میشد .
اما امروزه کارت امتیازی متوازن با چنین هدفی توسعه یافته است و نقشی که کارت امتیازی متوازن در برنامهریزی استراتژیک بازی میکند ایجاد ارتباط میان استراتژی سازمان و اقدامهای اجرایی در زنجیرهای از روابط علت و معلولی است.
به این ترتیب، نتایج برنامهریزی استراتژیک معلق نمانده و به شکلی روشن و شفاف به اقدام پیوند میخورند.
کارت امتیازی متوازن ابزاری برای شناسایی موضوعهای استراتژیک یا توسعه استراتژیهای سازمان نیست، بلکه موضوعهای استراتژیک را صورتبندی میکند و سنجههای اندازهگیری تحقق اهداف و اقدامهای عملی را روشن میسازد و به این ترتیب استراتژی سازمان را به اقدام و عبارتهای عملیاتی ترجمه میکند.
چارچوب کارت ارزیابی متوزان ( Balance Score Card ) یکی از روشهای نوین و مفیدی است که کنترل استراتژیک در سازمان را برمبنای عوامل حیاتی آن امکان پذیر می سازد. این نوشتار به معرفی BSC و نحوه پیاده سازی آن در سازمان می پردازد.
کارت امتیازی متوازن یک ابزار مدیریتی برای اجرای استراتژی و گزارش ساختاربندی شده و نیمه استانداردی است که به مدیران اجازه میدهد بتوانند به راحتی بر روند اجرای فعالیتها توسط کارمندان نظارت داشته باشند و نتایج این فعالیتها را بررسی و کنترل کنند.
ویژگی اصلی کارت امتیازی متوازن در اختیار گذاردن بستری مناسب برای شناخت قوانین و روابط علت و معلولی حاکم بر دنیای کسب و کار و همچنین استخراج برنامههای عملیاتی برای اجرایی کردن استراتژی سازمان است.
کارت ارزیابی متوازن یک مفهوم نوین مدیریتی می باشد که به همه مدیران در همه سطوح کمک می کند تا بتواند فعالیت های کلیدی خود را پایش و کنترل نمایند . روبرت کاپلان (R.KAPLAN) و دیوید نورتون (D.NORTON) آفرینندگان این شاهکار عرصه کنترل استراتژیک به شمار می روند .
آنها پیشنهاد کردند که مدیران ، اطلاعاتی در خصوص چهار منظر (Perspective) شامل منظر مشتری ، منظر فرایندهای داخلی کسب و کار ، منظر رشد و نوآوری و یادگیری سازمانی و منظر مالی را در یک کارت جمع آوری نمایند و به تحلیل آنها بپردازند.
پیاده سازی BSC در شش قدم زیر امکان پذیر می باشد :
- گام اول : ارزیابی بنیادها و اعتقادات هسته ای سازمان
- گام دوم : فرصت های بازار
- گام سوم : رقبا
- گام چهارم : موقعیت مالی
- گام پنجم : اهداف بلند و کوتاه مدت
- گام ششم : شناسایی آنچه رضایت مشتری را جلب می کند .