حل شدن اطلاعات دیجیتال به طور همزمان، مستقیم و غیر مستقیم در اشیای دنیای واقعی (در محیط کاربر) یکی از رایجترین تعاریفی است که در قبال یک پدیده مدرن ارتباطی شکل گرفته است .
به عبارت بهتر؛ واقعیت افزوده محصول ارتباط دو جهان با یکدیگر است: جهان رسانهای و جهان واقعی.
کارشناسان ارتباطات از آن جایی که جهان رسانهای حالا میتواند از درون خود؛ حجم معناداری از اطلاعات را بر پیکره اشیای موجود در دنیای واقعی بیفزاید؛ برای اشاره به واقعیت افزوده از عبارت دیگری استفاده میکنند: واقعیت رسانهای شده (mediated reality).
پس به این ترتیب میتوان گفت که در واقعیت افزوده، معمولاً کسریها و کمبودهای اطلاعاتی اشیا و پدیدههای دنیای واقعی با افزودگیهای دنیای رسانهای افزونتر و بیشتر میشود. مثلا شما دارید با موبایل هوشمند خود از یک شیئی در موزه؛ عکاسی میکنید که ناگهان اطلاعات مربوط به آن شیئی بر روی موبایل شما ظاهر میشود و یا فیلمی از اکتشاف همان شیئی توسط باستان شناسان بر روی صفحه نمایش موبایل شما به نمایش در میآید. شاید هم یک نفر به شما در همان لحظه بر روی موبایلتان پیام صوتی بدهد که لطفا بدون فلاش عکس بگیرید!
یا در نظر بگیرید؛ دارید از سر در یک رستوران عکس میگیرید که یک مرتبه میبینید دهها نفر به این رستوران امتیاز پنج ستاره دادهاند و شاید بعدا سخت باشد که نروید و در آن غذایی نخورید و شاید هم بعدا که منوی گرانقیمت رستوران را دیدید نفرین کنید جناب تام کادل (Tom Caudell) را که این عبارت واقعیت افزوده را پرتاب کرد به دنیای اطراف شما.
این اتفاق به مدد نرم افزار صورت میگیرد. اکنون نرمافزارهای گوناگونی در اختیار برنامهنویسان هست که به کمک آنها میتوانند مضامین دیجیتال را به مقولههای مرتبط با دنیای واقعی بیفزایند.
البته شما هم برای استفاده و به دیگر سخن برای تجربه کردن واقعیت افزوده؛ به اپلیکیشن ویژه نیاز دارید. راه دیگر این است که در مرورگر خود “پلاگ این” یا افزونه داشته باشید. راه اول، یعنی استفاده از اپلیکیشن؛ الان به انتخاب اول و اصلی همه کاربران نهایی تبدیل شده است و در عمل همین اپلیکیشنها هستند که اطلاعات دیجیتال را – که مربوط به شیئی هدف است – دریافت میکنند و در اختیار شما قرار میدهند. البته بسیار بهتر است که دادههایی که از طریق واقعیت افزوده ارائه میشود؛ دادههای همزمان باشد. درست مثل تماشای نتایج یک مسابقه زنده فوتبال بر روی صفحه تلویزیون.
اما یک نکته بسیار مهم را هم باید همین جا اضافه کنم. واقعیت مجازی (Virtual Rality) را که به اختصار VR خوانده میشود نباید با AR یا همان واقعیت افزوده اشتباه گرفت. در مورد واقعیت مجازی؛ کلیهٔ عناصری که توسط کاربر نهایی درک و دریافت میشود، ساخته کامپیوتر هستند؛ اما در واقعیت افزوده، بخشی از اطلاعاتی که کاربر میگیرد، در دنیای واقعی وجود دارد و بقیه بخشها توسط کامپیوتر و در قالب دیجیتال ساخته شدهاند.
نکته دیگری که اضافه میکنم این است که واقعیت افزوده از دههها پیش مطرح بوده است (نمونه: شبیه سازها – simulations ) اما آنچه این پدیده را متفاوت و فراگیر ساخت و حتی میشود گفت به تغییر عمیق دنیای واقعی در قالب دنیای رسانهای شده تعاملی دامن زد؛ فراگیر شدن موبایلهای هوشمند بود. تکوین واقعیت افزوده در قالب یک صنعت گسترده به طور خاص مدیون صنعت موبایلهای هوشمند است.
واقعیت افزوده در واقع از درون واقعیت مجازی به دنیای واقعی پا گذاشت و حالا مثل مژه روی چشمها نشسته است و به همین سبب هم هست که حالا بحث “واقعیت افزوده اجتماعی” (social augmented reality) به کمین پرش از روی “واقعیت افزوده” نشسته است. جان کلام بسیاری از کسانی که از واقعیت افزوده اجتماعی حرف میزنند این است که واقعیت افزوده به تدریج بدون اتکا به ابزارها مثلا بر سر در ساختمانها به نمایش در خواهد آمد و شما باید سهم خودتان را از آن اطلاعات به نمایش در آمده درخواست کنید؛ مثل شخصی سازی صفحات در مثلا یاهو.
( با تشکر از جناب آقای دکتر یونس شکرخواه ، برای ارایه مطلب فوق )