بیکاری، تفاوت درآمد در روستا و شهر و کمبود امکانات در روستاها از جمله دلایل اقتصادی مهاجرت از روستاها به شهرهاست، بیکاری یکی از علل مهم این مهاجرت است، زیرا وقتی سرمایه گذاری کافی در مناطق روستایی انجام نمی شود و بیکاری در این مناطق افزایش می یابد، روستاییان به ناچار برای یافتن کار به شهرها می روند. زندگی روستایی بر محور کشاورزی و دامپروری است و درآمد آن ها بر اساس میزان تولید محصول است، اما افزایش جمعیت و ثابت بودن اراضی کشاورزی یکی از عللی است که موجب افزایش بیکاری روستاییان شده است و آنان مجبور به مهاجرت شده اند. علاوه بر آن رونق نداشتن کشاورزی در اغلب روستاهایی که ساکنان آن به شهرها مهاجرت کردند از مهم ترین عوامل تأمل برانگیز این پدیده است، طی چند سال اخیر کشاورزی رونق چندانی نداشته و خیلی از روستاییان برای تأمین مخارج زندگی به ناچار به شهرها کوچ می کنند.

مهم ترین عامل اجتماعی که مهاجرت را دامن می زند تمایل مهاجران به خصوص جوانان برای دور شدن از فضای سنتی و ساختارهای اجتماعی بازدارنده است.

بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله، خشکسالی و قحطی باعث می شود که روستاییان به جست و جوی محیطی دیگر برای زندگی مجبور شوند. بیش از دو دهه است که خشکسالی بر برخی از مناطق روستایی سایه افکنده و روستاییان را مجبور کرده است که از خانه و کاشانه خود به حاشیه شهرها رانده شوند.

افزایش جمعیت روستایی طی چند دهه اخیر یکی از علل اصلی مهاجرت آنان به شهرها بوده است و عوامل جمعیتی نظیر کاهش نرخ مرگ و میر در روستاها نیز که با آن همراه است به سرعت به افزایش تراکم جمعیت روستایی منجر شده و انگیزه مهاجرت را در بین آن ها شدت بخشیده است.

یکی از مهم ترین علل فرهنگی که روستاییان تمایل به مهاجرت دارند گستردگی روابط اجتماعی در زندگی شهری است و از طرفی در بین روستاییان خانوارهایی هستند که از لحاظ معیشت در سطح مطلوبی قرار دارند و دیگر محیط روستاها نیازهای آن ها را برآورده نمیکند و در واقع زرق و برق زندگی شهری آن ها را جذب می کند.

با آن که در قانون برنامه پنجم توسعه به مهاجرت روستاییان از شهرها به محل تولد (موطن) تأکید شده اما معاون وزیر راه مهاجرت به شهرها را معکوس دانسته و گفته است از سال ۱۳۳۵ تا سال ۹۰ نسبت جمعیت شهری به روستایی ۳۰ به ۷۰ بوده است اما امروزه برعکس شده است، رشد جمعیت شهری ما از کشورهای اروپای مرکزی بالاتر است ولی با توجه به رشد جمعیت میزان بهره وری بسیار پایین است .

بیکاری، تفاوت درآمد در روستا و شهر و کمبود امکانات در روستاها از جمله دلایل مهاجرت به شهرهاست .یکی از دلایل اصلی ناموفق بودن طرح مهاجرت معکوس ،نوعی بی اعتمادی به وعده های داده شده بود . ۷۱ درصد جمعیت در شهر و ۲۹ درصد در روستاها زندگی می کنند . برای مهاجرت معکوس نیازمند سیاست گذاری همراه با مشوق هایی برای تثبیت جمعیت روستاها هستیم.

(برگرفته ار روزنامه خراسان)