مولفه های اصلی زندگی هوشمند

شهر هوشمند در سال‌های اخیر، شکل جدیدی از توسعه زندگی را نمایان کرده و به‌ عنوان ‌یک رویکرد مؤثر برای رسیدن به مدیریت بهتر شهری مطرح ‌شده است . از نظر مفهومی، در این نوع شهرها اثرات متقابل بین تکنولوژی‌های نو، سازماندهی‌های جدید و سیاست‌های نوین سازنده شهرهای هوشمند به ‌صورت سیستم اجتماعی و فنی مجتمع شده‌اند . بنابراین هدف شهر هوشمند، تحقق‌بخشیدن به یکپارچگی خدمات شهری، کسب‌وکار، حمل‌ونقل، آب، انرژی و سایر زیرسیستم‌های شهری از طریق ترکیب و تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از طریق سنسورها و فناوری اطلاعات و ارتباطات است . 

به عبارتی دیگر ، شهر هوشمند در ادبیات مدیریتی و سیستمی، به عنوان یک «کلان سیستم هوشمند» شناخته شده که به صورت هوشمند مدیریت می شود . چنین شهری مکانی ممتاز برای توسعه پایدار اقتصادی، صنعتی و … بوده که در آن به مسائلی مانند ترافیک، مصرف انرژی، آلودگی، تخریب سرزمین، بروزرسانی و بهینه‌سازی زیرساخت‌های شهری، بهبود کیفیت زندگی و مواردی د

یگر از طریق یک رویکرد نوآورانه و سیستماتیک، بر اساس ارتباط و تبادل اطلاعات با هدف بهینه‌سازی فرآیندهای مدیریت شهری پرداخته می شود .

در شهر هوشمند سرمایه‌گذاری بر سرمایه‌های انسانی و اجتماعی و زیرساخت‌های ارتباطی از جمله حمل و نقل و همچنین زیر ساخت های مدرن مانند ICT که باعث رشد پایدار اقتصادی و کیفیت بالای زندگی می شود، با مدیریت صحیح منابع طبیعی و از طریق مدیریت مشارکتی مردم در آن انجام می پذیرد.
لذا بر اساس نگرش و تفکر سیستمی، شهر هوشمند یک کلان سیستم از زیر سیستم های شهری است. به عبارت دیگر با ترکیب و تعامل بسیاری از مجموعه های شهری مانند سازمان ها، شرکت ها، دانشگاه ها، شهروندان و… و همچنین مجموعه ها و زیرسیستم های مستقل هوشمند در هر شهر، سیستم پیچیده ی بزرگی تشکیل می گردد که به آن شهر هوشمند گویند که در این میان نوآوری، ثبات و همچنین استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای مدیریت بهینه منابع از مهم ترین عواملی هستند که در رده بندی شهرهای هوشمند دنیا مدنظر قرار می گیرد. ضمنا بایستی اشاره کرد که در شهرهای هوشمند مدیران شهری، به منظور توسعه خدمات و زیرساخت های لازم سرمایه فیزیکی با سرمایه اجتماعی را پیوند می دهند؛ تا شاهد تجمیع فن‌آوری، اطلاعات و دیدگاه فرهنگی و اجتماعی برحسب یک برنامه منسجم و بهبود خدمات شهری باشند .

بر این اساس شهروندان شهر هوشمند دارای مهارت‌های کار با پایانه‌ها و سامانه‌های الکترونیکی و اشتغال در مشاغل مرتبط با فناوری اطلاعات هستند و در سراسر شهر اعمال مورد نظر حاکمیت بصورت به هم پیوسته درون شهری انجام می شود که شامل خدمات و تعاملاتی می‌شود که سازمان‌های مدنی، دولتی، خصوصی و نظام جهانی را به هم متصل نموده و در صورت نیاز، با هم ادغام می‌کند .

لازم به توضیح است که آنچه یک شهر را به سمت هوشمندی پیش می برد، صرفا استفاده از ابزار الکترونیک و سیستم ارتباطاتی آن شهر نیست؛ بلکه نحوه برنامه ریزی و استفاده از این ابزار درجهت ارتقای سطح کیفی زندگی شهروندان یک شهر است و هدف شهر هوشمند نیز افزایش کیفیت زندگی شهری با رویکرد توسعه پایدار است. 

شهر بینچوان (چین)، سونگدو و بوسان (کره جنوبی)، وین (اتریش)، نیویورک (آمریکا)، توکیو (ژاپن)، سیدنی (استرالیا)، فرانکفورت (آلمان)، لندن (انگلستان)، بارسلونا (اسپانیا)، آمستردام و میلان (ایتالیا) شناخته شده‌ترین شهرهای هوشمند دنیا هستند. همچنین سنگاپور برای غلبه بر مشکلاتی مانند تراکم شهری، حمل و نقل و مسائلی از این قبیل، «برنامه ملت هوشمند» را اجرا کرده است.

البته این نکته را هم باید در نظر داشت که اقدام به ایجاد شهرهای هوشمند پروژه‌ای تک رشته‌ای یا تک بخشی نیست تا فقط به بخش های فناوری اطلاعات محدود شود بلکه همیاری همه بخش‌های اقتصادی کشور و هم‌افزایی همه دستگاه‌های دولتی را می‌طلبد.