مهارتهای اجتماعی ( Social skills ) مجموعه توانمندیهایی است که موجب موفقیت در زندگی اجتماعی فرد میشود. هر فرد برای زندگی موفق در یک جامعه، علاوه بر مهارتهای فردی به مهارتهای دیگری نیاز دارد که از آن به نام مهارتهای اجتماعی یاد میکنند.
مهارتهای اجتماعی، مجموعه رفتارهای اکتسابی است که از طریق مشاهده، مدل سازی، تمرین و بازخورد آموخته میشود و دارای ویژگیهای زیر است و رفتارهای کلامیو غیرکلامیرا دربر میگیرند و پاسخهای مناسب و مؤثر را در بردارند، بیش تر جنبه ی تعاملی داشته، تقویت اجتماعی را به حداکثر میرسانند و بر اساس ویژگیها و محیطی که فرد در آن واقع شده است، توسعه مییابند و از طریق آموزش رشد میکنند.
تعامل اجتماعی یا توانمندیهای اجتماعی ، تعامل در جامعه، شناخت روحیه و احساسات درونی خود و دیگران و برخورد صحیح و متناسب با آنها بشمار میرود .
رشد انسان مخصوصاً در سالهای اولیه ی زندگی بدون برخوردهای اجتماعی غیر ممکن یا بسیار ضعیف است، برخورد با مسائل احساسی، تجربه و تجزیه و تحلیل این احساسات و عواطف مثل بیان یک خواسته، قبول کردن، راندن و طرد کردن، خندیدن، لمس کردن، عشق، دوستی، دعوا، آشتی، تفاهم، ماتم، سعادت مشترک و احساس امنیت از مقدمات ضروری برای فراگیری در زندگی عاطفی و اجتماعی هستند.
اگر این تجارب تکامل نیابند نه تنها تواناییهای مشخص در ایجاد رابطه در رفتارهای اجتماعی را دچار خدشه میکنند بلکه موجب عقب ماندگی ذهنی و جسمیمیشوند. غفلتهای اجتماعی اگر به مدت طولانی ادامه داشته باشند ضایعات جبران ناپذیری را به دنبال خواهند داشت.
اشخاصی که دارای توانمندیهای اجتماعی هستند میتوانند با احساسات و عواطف خود و دیگران به خوبی برخورد کنند و به همین دلیل توانمندیهای اجتماعی به دو بخش تقسیم میشوند:
۱- تواناییهای برخورد با خود (دنیای احساسات خویشتن)
– ایجاد و حفظ یک تصویر مثبت از خود
– اعتماد به نفس
– داشتن روح ابتکار و اشتیاق
– توانایی ایجاد مشغولیات برای خود
– برخورد سازنده با ترسها و شکستها
۲- توانایی برخورد با دیگران
– توانایی نفوذ در دیگران
– توانایی حل درگیریها با روشهای سازنده
– توانایی ایجاد و حفظ رابطه با دیگران
– توانایی فعالیت در گروه: همکاری و هماهنگی با دیگران در تعیین اهداف و شیوههای انجام کار و اعمال تغییرات
– توانایی قانع کردن دیگران
– مشارکت در امور اجتماعی