تا چند سال پیش اصطلاحی تحت عنوان ( ساختمان هوشمند ) وجود نداشت و اتصالات و ارتباطات زنجیری (interconnection ) که بین تاسیسات و سیستمهای مختلف یک ساختمان برقرار می شد بسیار محدود بود .

برای مثال سیستم اعلان حریق به سیستمهای تهویه مطبوع (IIVAC) مرتبط می شد بطوریکه به محض وقوع آتش سوزی و اعلان آن فن ها و دمپر ها به گونه ای عمل نمایند که از ورود دود به دیگر فضاها (SMOKE MIGRATION ) و انتشار آن در ساختمان جلوگیری نمایند . اما در سالهای اخیر پیشرفتهای چشمگیر و سریعی در زمینه برقراری اتصال و ارتباط زنجیری بین کلیه تاسیسات و تجهیزات برقی ، مکانیکی و حفاظتی ساختمانها صورت گرفت و مهندسان با بکارگیری فن آوری اطلاعات و شبکه های کامپیوتری محلی (LAN) توانستند ضمن برقراری ارتباط زنجیری بین کلیه تاسیسات و تجهیزات برقی ، مکانیکی ، ایمنی و حفاظتی ساختمان امکان تنظیم ، کنترل و پایش (MONITOING) این سیستمها را از طریق هر یک از کامپیوترهای شبکه ، تعریف مختلفی برای ساختمان هوشمند ارائه شده است اما از دیدگاه علم مهندسی کنترل ، ساختمان هوشمند ، ساختمانی است که بتواند خود را با تغییرات محیطی و آب و هوایی سازگار نموده و قابلیت پاسخگویی به نیازهای رفاهی و ایمنی ساکنین را دارا باشد .

در یک ساختمان هوشمند علاوه بر آنکه بار سرمایی و گرمایی مورد نیاز جهت سرمایش و گرمایش فضاها کاهش می یابد ، ضمن تامین رفاه کامل ساکنین هزینه های بهره برداری و مصرف انرژی تا حد چشمگیری کاهش می یابد . در این ساختمانها به کیفیت هوای داخل (INDOR AIR QUALITY) توجه خاصی شده و این مورد مرتبا مورد کنترل و پایش قرار می گیرد . برای آنکه تجسم بهتری از یک ساختمان هوشمند داشته باشید می خواهیم شما را برای چند لحظه به داخل یک ساختمان هوشمند ببریم . فرض کنید شما کارمند یک وزارتخانه هستید و ساختمان وزارتخانه شما ساختمانی هوشمند است و شما به دلیلی در زمان خارج از ساعات اداری می خواهید به اتاق کار خود بروید . پس از آنکه سیستم امنیتی شما را شناسایی کرد با تشخیص اینکه ساعت کار اداری پایان یافته است بطور خودکار شماره پرسنلی شما را به کامپیوتر کنترل کننده آسانسور اعلان می کند تا آسانسور شما را فقط به طبقه ای که اتاق شما در آن قرار گرفته ببرد . به محض اینکه شما وارد آسانسور می شوید سیستمهای هوشمند ساختمان بلافاصله و بطور خودکار چراغهای موجود در مسیر برای رسیدن شما به اتاقتان و چراغهای اتاق کار شما را روشن کرده و سیستم های تهویه مطبوع را به کار می اندازد .

اما فرض کنید شما به شدت سرما خورده اید و دوست دارید درجه حرارت اتاق شما کمی بالاتر باشد کافی است شما کامپیوتر اتاقتان را روشن کرده و تصویر گرافیکی و پلان اتاق خود را روی صفحه نمایشگر بیاورید و سپس درجه حرارت مورد نظرتان را در پنجره ( BOX) مخصوص تایپ کنید.به زودی درجه حرارت اطاق شما به حد مورد نظرتان خواهد رسید . پس از آنکه کار شما تمام شد سیستم روشنایی و تهویه بطور خودکار از کار افتاده و خاموش می شوند و هزینه های مصرف انرژی در این مدت حضورتان بلافاصله توسط سیستم های هوشمند محاسبه شده و در پایان ماه به نام شما و با ذکر شماره اتاقتان گزارش می گردد.

• مزایای ساختمانهای هوشمند :

شبکه کامپیوتری و کنترل کننده های قابل برنامه ریزی در یک ساختمان هوشمند وظایف ذیل را عهده دار می شوند :

• بهینه سازی مصرف سوخت و انرژی .
• بهبود ایمنی و آسایش ساکنین و کارکنان .
• حفاظت دارایی ها و اموال از سرقت ، تخریب و ویرانگری .
• حفاظتهای زیست محیطی ( ساختمان هوشمند دوستدار محیط زیست است . )
• مجهز بودن به قویترین سیستمهای دزدگیر و تشخیص هویت سارقین و جاسوسان اطلاعاتی.
• مدیریت انرژی .
• مدیریت تعمیر و نگهداری .
• قابلیت کنترل فضاها با تلویزیون مدار بسته .
  
• محاسبه دقیق هزینه های مصرف انرژی برای هر یک از فضاها و اتاقهای ساختمان بطور مجزا.
• کنترل عبور و مرور ، حضور و غیاب و ساعات کارکرد پرسنل .
• کنترل خودکار تاسیسات و تجهیزات ساختمان و هماهنگ سازی عملکرد آنها .
• قابلیت برنامه ریزی و کنترل از راه دور توسط کامپیوتر شخصی مجهز به مودم .
• ثبت ساعات کارکرد دستگاهها و تجهیزات ساختمان .
• بالا بردن سطح فکر و دانش نیروی انسانی بهره بردار و راهبر ساختمان و تاسیسات .
• قابلیت تشخیص سریع عیوب و اشکالات بواسطه مجهز بودن به سیستمهای خود عیب یاب(EQUIPMENT DIAGNOSTICS)
• به حداقل رساندن خطاهای انسانی و جلوگیری از بروز اشکالات ناشی از عملکردها و تنظیمات دستی (انسانی )
• قابلیت ارائه تصاویر رنگی ، پویا و متحرک ( امکان بازدید نقاط مختلف ساختمان بدون حرکت و حضور یافتن فیزیکی در فضاها و صرفا از طریق مشاهده صفحه نمایشگر کامپیوتر )
• قابلیت ارائه گزارشات مختلف در زمینه مصارف انرژی و هزینه ها .
• قابلیت کنترل توسط چندین کامپیوتر شخصی که توسط شبکه کامپیوتری(Lan) به هم متصل می گردند و هر یک بطور مستقل قادر به کنترل کل سیستم و ساختمان می باشند .
• قابلیت اعلان هر گونه وضعیت اضطراری یا فرا رسیدن زمان تعمیرات دوره ای از طریق پخش آژیر یا پیغامهای صوتی و کلامی .