در چارچوب مطالعات مرتبط با “زبان بدن” یا “تن گویش”Body Language، پای روی پا انداختن به عنوان یک “مانع” یا “حفاظ” Leg Barrier  مطرح می‌شود. ناگفته نماند که در زبان بدن، فقط پاها نیستند که حالاتی از ایجاد مانع یا حفاظ را به نشانه مقاومت و یا عدم قبول وضعیت موجود به نمایش می‌گذارند که دستها هم نمایش‌های مشابهی را نشان می‌دهند، با این تفاوت که در نمایش مقاومت و عدم سازگاری، شدت منفی بودن “قفل یا گارد دست” از “حفاظ یا قفل پا” بیشتر است. البته مفسران زبان بدن عقیده دارند که این حالات در واقع امر، نوعی دفاع غیر مسلح و طبیعی از قسمت‌های مختلف بدن و اعضای آن است.

معمولاً پای روی پا انداختن، در سه حالت انجام می‌شود :

  • حالت نخست به “قفل قوزک پا” معروف و حالتی است که یک پا یا یک کفش روی پا یا کفش دیگر قرار می‌گیرد. در جلساتی که مردم همدیگر را نمی‌شناسند، در حالت ایستاده هم ممکن است که قفل قوزک پا درست کنند. بدترین حالت قفل قوزک پا، هنگامی است که یک نفر در مقابل کارمندان خود، پای روی میز نهاده، قفل قوزک پا را به نمایش بگذارد.
  • در حالت دوم، زیر زانوی یک پا روی زانوی دیگر و در حالت سوم، ساق یک پا روی ران پای دیگر انداخته می شود. چون پاها در این دو حالت شکل عدد ۴ لاتین را نشان می دهد، حالت اول به ۴ کوچک و دوم به ۴ بزرگ معروف شده است.

 در همین جا به طور مختصر اشاره می‌شود که نمایش هر سه این حالات در محدوده آداب، تفسیر چندان مؤدبانه‌ای ندارد و در مراودات اجتماعی و اداری، فقط دو همتا می‌توانند یکی از دو حالت نخست یعنی قفل قوزک پا یا ۴ کوچک را اتخاذ کنند و مقام پایین تر نباید به این کار اقدام کند و اگر آنکه مقامش پایین تر است در حضور مقام بالاتر به این عمل مبادرت کند، آزردگی مقام بالاتر برخواهد انگیخت که می‌تواند در شکلی از انواع رفتار غیر کلامی مشابه یا شدیدتر بروز می‌کند و یا تذکر شفاهی مقام بالاتر یا یکی از نزدیکان او را در پی داشته باشد، اما در صورتی که مقام اجتماعی یا اداری طرفین برابر باشد، به محض مبادرت یکی از آنها به نمایش قفل قوزک پا یا پای روی زانو انداختن، دیگری هم نیز همین عمل را انجام می‌دهد و گاه لازم می‌آید که حتماً این کار را انجام دهد.

خواندن این مطلب پیشنهاد می شود :  آشنایی با علم فِنگ شویی

البته حالت سوم که ساق یک پا روی ران پای دیگر قرار می‌گیرد، بسیار غیر متعارف است و معمولاً در محیط و مذاکرات غیر رسمی انجام می‌شود و در صورت اقدام یک جانبه یکی از طرفین در محیط رسمی، می‌تواند جو کلی مذاکره را دگرگون سازد. حال اگر، کسی با نمایش این حالت، پاهای خود را هم با دست بگیرد، نشان از یکدندگی و لجاجت او دارد.  

  •  طرز تلقی پای روی پا انداختن نزد ملل مختلف

در تفسیر کلی، قفل پا نمایش نوعی عدم موافقت و یا مبین یک حرکت تدافعی است. یعنی اولین کسی که در یک ملاقات، ابتدا نوعی از قفل دست یا پا نشان می‌دهد، با وضعیت موجود و یا با گفته‌های طرف مقابل سازگاری ندارد و یا احساس هجوم می‌کند و در واقع با دست‌ها و پاهایش بین خود و طرف مقابل مانع می‌گذارد. البته شدت تدافعی گارد دست از گارد پا بیشتر است.

اما در بین ملل مختلف به خصوص عرب‌ها، گارد پا، فارغ از تفسیر زبان بدن که موضوعی بدیع است، از قدیم مطرح بوده است و آنان از پای روی پا انداختن مخاطب و مهمان دارای شأن پایین تر اجتماعی، به شدت آزرده می‌شوند به ویژه اگر تخت کفش طرف مقابل رو به روی صورت آنها باشد.

پس از آنکه منتظر زیدی در عراق کفش خود را به سوی رئیس جمهور سابق آمریکا پرت کرد، کفش در صحنه بین‌المللی معنای گسترده تری در نمایش اعتراض یافت و مردم معترض که قبلاً با پرت کردن گوجه، تخم مرغ و رنگ به مقامات، اعتراض خود را نشان می‌دادند، اکنون اغلب به پرت کردن کفش روی آورده‌اند که بیشتر در دسترس است.

خواندن این مطلب پیشنهاد می شود :  شاخص سهولت کسب و کار

البته فقط عرب‌ها نیستند که از این حرکت آزرده می‌شوند. اساساً، پا به دلیل آنکه عضو نازل بدن است، نمایش و اشارات آن در بیشتر فرهنگ‌ها از جمله ملل آسیایی و آمریکای لاتین، جایگاه ناپسندی دارد. مثلاً نزد ملل آسیای دور، هرگز نباید با پا، چیزی یا کسی را نشان داد. 

می‌گویند یک بار رئیس جمهوری کشوری از آمریکای لاتین دستور داد یکی از اعضای هیئت مهمان را که پای روی پا انداخته بود، جلسه ملاقات را ترک کند.

نکته حائز اهمیت آن است که وقتی کسی می‌خواهد و می‌تواند، پای روی پا اندازد، حتما باید تخت کفش او تمیز باشد و به همین دلیل است که بسیاری از مقامات کشورهای مختلف موقع ملاقات، سعی می‌کنند کفش نو به پا کنند یا از تمیز بودن تخت کفش خود قبل از ملاقات مطمئن باشند.

در اروپا، پای روی پا انداختن نه معنی منفی دارد و نه دفاعی، بلکه بیشتر به معنای حمایت است و مقامات و بیشتر مردم این قاره موقع نشستن در جلسات گفت‌وگو سخنرانی، پای راست خود را روی پای چپ می‌گذارند تا احساس راحتی و امنیت کنند. موقعی هم که محیط سرد باشد باز هم آنان به همین گارد متوسل می‌شوند. پس با دیدن قفل پا در بین اروپاییان، هنوز نمی‌توان حرکت را به نوعی منفی گرایی یا تدافعی تفسیر کرد، مگر آنکه قفل پا با قفل دست‌ها همراه شود.

در بین مردم آمریکای شمالی، نمایش قفل پا، نشان از وجود حالت رقابت و مقاومت دارد. مثلاً وقتی که یک کارمند با رده پایین تر از مخاطبان، مقامات بالاتر را مورد خطاب قرار می‌دهد، آنها با نمایش قفل پا و گاه همراه با گارد دست متوسل می‌شوند.

خواندن این مطلب پیشنهاد می شود :  پایان نوروز با سیزده بدر

https://monajemi.ir/?p=11764

لطفا با ارسال نظرات خود ما را در پیشبرد اهداف مشایعت فرمایید.